My Beautiful Enemy; Farhad Foroutanian & Qassim Alsaedy (exhibition Diversity & Art, Amsterdam)

Posted in Arabische wereld, articles in English, Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Arabische wereld, hedendaagse kunst Irak, Iraakse kunstenaars, Irak, kunst, kunstenaars uit Arabische landen in Nederland, Midden Oosten, moderne kunst Irak, niet-westerse hedendaagse kunst, فنانون من دول عربية في هولندا, الفن العراقي الحديث by Floris Schreve on 19 april 2013

Flyer/handout exhibition (pdf)

قاسم الساعدي و فرهاد فروتنیان

Farhad Foroutanian and Qassim Alsaedy (photo: Nasrin Ghasemzade)

My Beautiful Enemy – دشمن زیبای من – عدوي الجميل

Farhad Foroutanian & Qassim Alsaedy

Mesopotamia and Persia, Iraq and Iran. Two civilizations, two fertile counties in an arid environment. The historical Garden of Eden and the basis of civilization in the ancient world. But also the area were many wars were fought, from the antiquity to the present.The recent war between Iraq and Iran (1980-1988) left deep traces in the lives and the works of the artists

The artists Qassim Alsaedy (Iraq) and Farhad Foroutanian (Iran) both lived through the last gruesome conflict. Both artists, now living in exile in the Netherlands, took the initiative for this exhibition to reflect on this dark historical event, which marked the recent history of their homelands and their personal lives. Neither Farhad nor Qassim ever chose being eachother’s enemies. To the contrary, these two artists make a statement with ‘My Beautiful Enemy’ to confirm their friendship.

Farhad Foroutanian, Untitled, acrylic on canvas, 2013

Farhad Foroutanian

Farhad Foroutanian (Teheran 1957) studied one and a half year at the theatre academy, before he went to the art academy of Teheran in 1975. At that time the Iranian capital was famous for its hybrid and international oriented art scene. Artists worked in many styles, from pop-art till the traditional miniature painting, a tradition of more than thousand years, in which Foroutanian was trained.

After his education Foroutanian found a job as a political cartoonist at a newspaper. During that time, in 1978, the revolution came, which overthrew the regime of the Pahlavi Shah Dynasty. For many Iranian intellectuals and also for Foroutanian in the beginning the revolution came as a liberation. The censorship of the Shah was dismissed and the revolution created a lot of energy and creativity. A lot of new newspapers were founded. But this outburst of new found freedom didn’t last for long; in the middle of 1979 it became clear that the returned Ayatollah Khomeiny became the new ruler and founded the new Islamic Republic. Censorship returned on a large and villain scale and, in case of the cartoonists, it became clear that they could work as long as they declared their loyalty to the message and the new ideology of the Islamic Republic.

Farhad Foroutanian, Untitled, acrylic on canvas, 2013

The artistic climate became more and more restrictive. In the mid eighties Foroutanian fled his homeland. In 1986 he arrived with his family in the Netherlands. Since that time Foroutanian manifested himself in several ways, as an independent artist, as a cartoonist and as actor/ theatre maker (most of the time together with his wife, the actress Nasrin Ghasemzade Khoramabadi).

Farhad Foroutanian, Untitled, acrylic on canvas, 2013

In his mostly small scaled paintings and drawings Foroutanian shows often a lonely figure of a man, often just a silhouette or a shadow, who tries to deal with an alienating or even surrealistic environment. This melancholical figure, sometimes represented as a motionless observer, sometimes involved in actions which are obviously useless or failing, represents the loneliness of the existence of an exile. Foroutanian:

“If you live in exile you can feel at home anywhere. The situation and location in which an artist is operating, determines his way of looking at theworld. If he feels himself at home nowhere, becomes what the artist produces is very bizarre.

The artist in exile is always looking for the lost identity. How can you find yourself in this strange situation? That is what the artist in exile constantly has to deal with. You can think very rationally and assume that the whole world is your home, but your roots- where you grew up and where you originally belong-are so important.It defines who you are and how you will develop. If the circumstances dictates that you can’t visit the place where your origins are, that has serious consequences. You miss it. You are uncertain if you have ever the chance to see this place again. The only option you have is to create your own world, to fantasize about it. But you can’t lose yourself in this process. You need to keep a connection with the reality, with the here and now. Unfortunately this is very difficult and for some even something impossible. You live in another dimension. You see things different than others ”.

Farhad Foroutanian, Untitled, acrylic on canvas, 2013

In his works the lonely figures are often represented with a suitcase. Foroutanian:

“A case with everything you own in it. Miscellaneous pieces of yourself are packed. And the case is never opened. You carry it from one to another place. And sometimes you open the trunk a little and do something new. But you never open the suitcase completely and you never unpack everything. That’sexile”.

Foroutanian emphasizes that his political drawings were for him personally his anker that prevented him to drift off from reality. The concept of exile is the most important theme in Foroutanian’s work, in his paintings, drawings, but also in his theatre work, like Babel (2007) or No-one’s Land (Niemandsland, 2010). In all his expressions the lonely figure is not far away, just accompanied with his closed suitcase and often long shadow.

Farhad Foroutanian, Untitled, acrylic on canvas, 2013

Foroutanian participated in several exhibitions, in the Netherlands and abroad. He also worked as a cartoonist for some Dutch magazines and newspapers, like Vrij Nederland, Het Algemeen Dagblad and Het Rotterdams Dagblad. Like Qassim Alsaedy he exhibited at an earlier occasion in D&A.

The quotes of Foroutanian are English translations of an interview with the artist in Dutch, by Floor Hageman, on the occasion of a performance of Bertold Brecht’s ‘Der gute Mensch von Sezuan’ (‘ The Good Person of Szechwan’), Toneelgroep de Appel, The Hague, see http://www.toneelgroepdeappel.nl/voorstelling/153/page/1952/Interview_met_Iraanse_cartoonist_Farhad_Foroutanian

Qassim Alsaedy, untitled, oil on canvas, 2009

Qassim Alsaedy

Qassim Alsaedy (Baghdad 1949) studied at the Academy of Fine Arts in Baghdad during the seventies. One of his teachers was Shakir Hassan al-Said, one of the leading artists of Iraq and perhaps one of the most influential artists of the Arab and even Muslim world of twentieth century. During his student years in the seventies Alsaedy came in conflict with the regime of the Ba’th party. He was arrested and spent nine months in the notorious al-Qasr an-Nihayyah, the Palace of the End, the precursor of the Abu Ghraib prison.

After that time it was extremely difficult for Alsaedy to settle himself as an artist in Iraq. Alsaedy: “Artists who didn’t join the party and worked for the regime had to find their own way”. For Alsaedy it meant he had to go in exile. He lived alternately in Lebanon and in the eighties in Iraqi Kurdistan, where he lived with the Peshmerga (Kurdish rebels). When the regime in Baghdad launched operation ‘Anfal’ , the infamous genocidal campaign against the Kurds, Alsaedy went to Libya, where he was a lecturer at the art academy of Tripoli for seven years. Finally he came to the Netherlands in the mid nineties.

Qassim Alsaedy, untitled, mixed media, 2012/2013

The work of Alsaedy is deeply rooted in the tradition of the Iraqi art of the twentieth century, although of course he is also influenced by his new homeland. The most significant aspect of Alsaedy’s work is his use of abstract signs, almost a kind of inscriptions he engraves in the layers of oil paint in his works. Alsaedy:

“In my home country it is sometimes very windy. When the wind blows the air is filled with dust. Sometimes it can be very dusty you can see nothing. Factually this is the dust of Babylon, Ninive, Assur, the first civilisations. This is the dust you breath, you have it on your body, your clothes, it is in your memory, blood, it is everywhere, because the Iraqi civilisations had been made of clay. We are a country of rivers, not of stones. The dust you breath it belongs to something. It belongs to houses, to people or to some texts. I feel it in this way; the ancient civilisations didn’t end. The clay is an important condition of making life. It is used by people and then it becomes dust, which falls in the water, to change again in thick clay. There is a permanent circle of water, clay, dust, etc. It is how life is going on and on. I have these elements in me. I use them not because I am homesick, or to cry for my beloved country. No it is more than this. I feel the place and I feel the meaning of the place. I feel the voices and the spirits in those dust, clay, walls and air. In this atmosphere I can find a lot of elements which I can reuse or recycle. You can find these things in my work; some letters, some shadows, some voices or some traces of people. On every wall you can find traces. The wall is always a sign of human life”.

Qassim Alsaedy, untitled, mixed media, 2012/2013

The notion of a sign of a wall which symbolizes human life is something Alseady experienced during his time in prison. In his cell he could see the marks carved by other prisoners in the walls as a sign of life and hope.

Later, in Kurdistan, Alsaedy saw the burned landscapes after the bombardments of the Iraqi army. Alsaedy:

“ Huge fields became totally black. The houses, trees, grass, everything was black. But look, when you see the burned grass, late in the season, you could see some little green points, because the life and the beauty is stronger than the evilness. The life was coming through. So you saw black, but there was some green coming up. For example I show you this painting which is extremely black, but it is to deep in my heart. Maybe you can see it hardly but when you look very sensitive you see some little traces of life. You see the life is still there. It shines through the blackness. The life is coming back”.

Qassim Alsaedy, untitled, mixed media, 2012/2013

Another important element in Alsaedy’s mixed media objects is his use of rusted nails or empty gun cartridges. For Alsaedy the nails and the cartridges symbolize the pain, the human suffering and the ugliness of war. But also these elements will rust away and leave just an empty trace of their presence. Life will going on and the sufferings of the war will be once a part of history.

His ceramic objects creates Alsaedy together with the artist Brigitte Reuter. Reuter creates the basic form, while Alsaedy brings on the marks and the first colors. Together they finish the process by baking and glazing the objects.

Qassim Alsaedy, untitled, mixed media, 2012/2013

Since Alsaedy came to the Netherlands he participated in many exhibitions, both solo and group. His most important were his exhibition at the Flehite Museum Amersfoort (2006) and Museum Gouda (2012). He regularly exhibits in the Gallery of Frank Welkenhuysen in Utrecht.

Floris Schreve, Amsterdam, 2013

My Beautiful enemy

28 April- 26 May 2013

O P E N I N G op zondag 28 april om 16.00uur – deur open om 15.00 uur
door Emiel Barendsen – Programma Director Tropentheater

http://www.diversityandart.com/

Diversity & Art | Sint Nicolaasstraat 21 | 1012 NJ Amsterdam | open: do 13.00 – 19.00 | vr t/m za 13.00 – 17.00

عدوي الجميل

قاسم الساعدي وفرهاد فوروتونيان

يسرنا دعوتكم لحضور افتتاح المعرض المشترك للفنانين قاسم الساعدي ( العراق) وفرهاد فوروتونيان ( ايران ) , الساعة الرابعة من بعد ظهر يوم الاحد الثامن والعشرين من نيسان- ابريل 2013

وذلك على فضاء كاليري دي اند أ

الذي يقع على مبعدة مسيرة عشرة دقائق من محطة قطار امستردام المركزية , خلف القصر الملكي

تفتتح الصالة بتمام الساعة الثالثة

Een kleine impressie van de tentoonstelling (foto’s Floris Schreve):

Opening

Emiel Barendsen (foto Floris Schreve)

Dames en heren, goedemiddag,

Toen Herman Divendal mij benaderde met het verzoek een openingswoord tot u te richten ter gelegenheid van de duo expositie van Qassim Alsaedy en Farhad Foroutanian moest ik een moment stilstaan. Immers, ik ben de man die ruim 35 jaar werkzaam is in de podiumkunsten. Weliswaar altijd de niet-westerse podiumkunsten maar toch…podiumkunsten. Herman vertelde mij toen dat hij graag dit soort gelegenheden te baat neemt om anderen dan de usual suspects hun licht te laten schijnen op de tentoongestelde werken. Mooie gedachte die ik met hem deel.
Als Hoofd Programmering en interim directeur van het helaas opgeheven Tropentheater was ik in de gelegenheid om veel te reizen op zoek naar nieuwe artiesten en producties die wij belangrijk en interessant vonden om aan het Nederlandse publiek voor te stellen. In die queste ben je op zoek naar elementen die aan dat specifieke raamwerk appelleren: nieuwsgierigheid, avontuurlijkheid, vakmanschap en ambachtelijkheid, authenticiteit en identiteit maar bovenal de eigen signatuur van de makers.
Beide kunstenaars hier vertegenwoordigd vertellen ons mede op zoek te zijn naar identiteit, beide zijn gevlucht uit hun moederland , beide delen een gezamenlijk bestaan; een gedwongen toekomst. En identiteit is verworden tot een lastig te hanteren begrip in de Nederlandse samenleving anno nu. Sinds de opkomst van populistische partijen hebben wij de mondvol over dé Nederlandse cultuur en identiteit ; maar waar bestaat die in vredesnaam uit. Ik heb er de canon van Nederland nog een op nageslagen en als je het hebt over kunst en cultuur frappeert de constatering dat het juist de externe influx is geweest – en nog immer is – die ons Nederlands DNA bepaalt. Aan de vooravond van een Koningswisseling constateren we dat na de Duits-Oostenrijkse, Engelse, Franse en Spaanse adel de elite van de nieuwe wereld hun opwachting maakt in de Nederlandse monarchie. De ultieme uiting van globalisering. Argentinië nota bene een land opgebouwd uit door conquistadores verkrachte indianen aangevuld met voor armoe gevluchte Sicilianen, Ashkenazische joden, Duitse boeren , Britse gelukzoekers en nazaten van de Westafrikaanse slaven die – behalve hun ritme – de Rio de la Plata niet mochten oversteken, levert de nieuwe Koningin. Wat is onze Nederlandse identiteit eigenlijk als onze kunsthistorische canon vooral gebouwd is op het –wellicht door pragmatisme ingegeven- asiel dat wij boden aan gevluchte kunstenaars: geen Gouden Eeuw zonder Vlamingen, Hugenoten, Sefardische Joden of Armeniers. ‘Onze’ succesvolste nog levende beeldend kunstenares, Marlene Duma, is van Zuid Afrikaanse oorsprong.
Vanuit mijn vakgebied huldig ik het principe dat men tradities moet begrijpen om het hedendaagse te kunnen duiden. Dit geldt niet alleen voor de podiumkunsten maar in mijn optiek ook voor de beeldende kunst. Traditie als conditio sine qua non voor modernisering.
Over de grenzen kijken betekent vooral eerst jezelf leren kennen; wat vind ik mooi, interessant en vooral waarom? Wat zijn die verhalen die je observeert en hoort en in welke culturele context moet ik die plaatsten?
Je laten leiden door je eigen nieuwsgierigheid levert een grote geestelijke verrijking op.
‘My beautiful enemy’ is de titel van deze expositie en verwijst naar het Irak – Iran conflict uit de jaren tachtig van vorige eeuw. Twee buurlanden gebouwd op de civilisaties en dynastieën die de bakermat van onze beschaving vormen. Een gebied dat een lange geschiedenis van conflicten kent maar waar de culturele overeenkomsten groter blijken te zijn dan de verschillen. In samenlevingen waarin de kunstenaar de mond gesnoerd wordt en waar kritische noten niet meer gehoord mogen worden rest vaak maar één pijnlijke optie: ballingschap. Huis en haard worden verlaten om elders in de wereld een nieuw bestaan op te bouwen. Dit proces is voor iedere balling moeilijk en eenzaam; de geschiedenis verankerd in je geheugen is de basis waar je op terugvalt. Mijmeringen over kleuren, geuren, geluiden en smaken van je geboortegrond bijeengehouden door verhalen.
En dat zie je terug in de hier tentoongestelde werken: als ik de werken van Qassim Alsaedy observeer dan herken ik de vakman die in een beeldende taal abstracte verhalen vertelt die een appèl doen op zijn geboortegrond. Als ik mijn ogen luik verbeeld ik mij het landschap te ruiken en hoor ik bij het ene werk de zanger Kazem al Saher op de achtergrond en bij het andere poëtische werk de oud-speler Munir Bachir zachtjes tokkelen.
Farhad Foroutanian gebruikt een ander idioom en zijn stijl verraadt zijn achtergrond als cartoonist. In ogenschijnlijk een paar klare lijnen zet hij zijn figuren neer in een welhaast surreëel decorum. De man met de koffers doet mij terugdenken aan mijn eigen jeugd die ik doorbracht in Zuid-Amerika. Toen aan de vooravond van de gruwelijke Pinochet-coup in Chili de dreiging alsmaar toenam zetten mijn ouder twee koffers klaar waarin de meest noodzakelijke spullen zaten om eventueel te moeten vluchten. Paspoorten en baar geld, kleding en toiletartikelen. Wij moesten niet vluchten, gelukkig, maar werden wel verzocht het land te verlaten. Onze nieuwe bestemming werd het door een burgeroorlog geteisterde Colombia en hoewel dat geweld voornamelijk in de jungle ver van de grote steden plaatsvond waren er momenten dat dat geweld angstig dichtbij kwam. En weer stonden die twee koffers onder handbereik.
Zo blijkt dat deze werken prikkelen en vragen stellen. Het is aan het individu echter om daar invulling aan te geven . Daarover te praten met anderen levert vanzelf weer nieuwe verhalen op.
In een tijd waarin de overheid net doet of diversiteit niet meer van deze tijd is en moedwillig aanstuurt op ondubbelzinnige eenvormigheid ben ik blij dat er nog een plek in Amsterdam is waar men deze prachtige kunst kan aanschouwen.
Ik besluit met het motto “tegenwind is wat de vlieger doet stijgen” en wens Qassim en Farhad alle goeds toe. En u als publiek veel kijkgenot.

Dank u.
Emiel Barendsen

Farhad Foroutanian en Qassim Alsaedy (foto Floris Schreve)

In Front (left): Qassim Alsaedy, the Dutch/Iraqi Kurdish writer Ibrahim Selman and the actress Nasrin Ghasemzade (the wife of Farhad Foroutanian)

Bart Top, Farhad Foroutanian and Ishan Mohiddin

The Iraqi Kudish artists Hoshyar Rasheed and Aras Kareem (who exhibited in D&A before, see here and here), Ishan Mohiddin and Jwana Omer (the wife of Aras Kareem)

De Volkskrant (vrijdag 3 mei 2013):

leave a comment

Modern and contemporary art of the Middle East and North Africa

http://onglobalandlocalart.wordpress.com/2011/12/07/modern-and-contemporary-art-of-the-middle-east-and-north-africa-2/

الفن المعاصر في العالم العربي وإيران

Since the recent developments in Tunisia and Egypt and probably to follow in other Arab countries, even the mainstream media have noticed that in the Arab world and Iran there is a desire for freedom and democracy. While in the Western World often reduced to essentialist clichés of the traditional Arab or the Muslim extremists the recent events show the opposite. The orientalist paradigm, as Edward Said has defined in 1978, or even the ‘neo-orientalist’ version (according to Salah Hassan), virulent since 9 / 11, are denounced by the images of Arab satellite channels like Al Jazeera. It proofs that there are definitely progressive and freedom-loving forces in the Middle East, as nowadays becomes visible for the whole world.

Wafaa Bilal (Iraq, US), from his project ‘Domestic Tension’, 2007 (see for more http://wafaabilal.com/html/domesticTension.html )

Since the last few years there is an increasing interest in contemporary art from that region. Artists such as Mona Hatoum (Palestine), Shirin Neshat (Iran) and the architect Zaha Hadid (Iraq) were already visible in the international art circuit. Since the last five to ten years there are a number of names added, like Ghada Amer (Egypt), Akram Zaatari and Walid Ra’ad (Lebanon), Fareed Armaly and Emily Jacir (Palestine), Mounir Fatmi (Morocco), Farhad Mosheri ( Iran), Ahmed Mater (Saudi Arabia), Mohammed al- Shammerey and Wafaa Bilal (Iraq). Most of these artists are working and living in the Western World.

Walid Ra’ad/The Atlas Group (Lebanon), see http://www.theatlasgroup.org/index.html, at Documenta 11, Kassel, 2002

Mounir Fatmi (Morocco), The Connections, installation, 2003 – 2009, see http://www.mounirfatmi.com/2installation/connexions01.html

Yet the phenomenon of modern and contemporary art in the Middle East isn’t something of last decades. From the end of World War I, when most Arab countries arose in its present form, artists in several countries have sought manners to create their own form of international modernism. Important pioneers were Mahmud Mukhtar (since the twenties and thirties in Egypt), Jewad Selim (forties and fifties in Iraq), or Muhammad Melehi and Farid Belkahia (from the sixties in Morocco). These artists were the first who, having been trained mostly in the West, introduced modernist styles in their homeland. Since that time, artists in several Arab countries draw inspiration from both international modernism, and from traditions of their own cultural heritage.

Shakir Hassan al-Said (Iraq), Objective Contemplations, oil on board, 1984, see http://universes-in-universe.org/eng/nafas/articles/2008/shakir_hassan_al_said/photos/08

Ali Omar Ermes (Lybia/UK), Fa, Ink and acryl on paper

The latter was not something noncommittal. In the decolonization process, the artists often explicitly took a stand against western colonialism. Increasing local traditions here was used often as a strategy. From the late sixties also other factors play a role. “Pan-Arabism” or even the search for a “Pan-Islamic identity” had an impact on the arts. This is obvious in what the French Moroccan art historian Brahim Alaoui called ‘l’ Ecole de Signe’, the ‘school of sign’. Abstract calligraphy and decorative traditions of Islamic art, were in many variations combined with contemporary abstract art. The main representatives of this unique tendency of modern Islamic art were Shakir Hassan al-Said (Iraq, deceased in 2004), and the still very active artists as Rachid Koraichi (Algeria, lives and works in France), Ali Omar Ermes (Libya, lives and works in England) and Wijdan Ali (Jordan). This direction found even a three dimensional variant, in the sculptures of the Iranian artist Parviz Tanavoli.

Laila Shawa (Palestine), Gun for Palestine (from ‘The Walls of Gaza’), silkscreen on canvas, 1995

What is particularly problematic for the development of contemporary art of the Middle East are the major crises of recent decades. The dictatorial regimes, the many wars, or, in the case of Palestine, the Israeli occupation, have often been a significant obstacle for the devolopment of the arts. If the arts were encouraged, it was often for propaganda purposes, with Iraq being the most extreme example (the many portraits and statues of Saddam Hussein speak for themselves). Many artists saw themselves thus forced to divert in the Diaspora (especially Palestinian and Iraqi artists). In the Netherlands there are well over the one hundred artists from the Middle East, of which the majority exists of refugees from Iraq (about eighty). Yet most of these artists are not known to the vast majority of the Dutch cultural institutions and the general public.

Mohamed Abla (Egypt), Looking for a Leader, acrylic on canvas, 2006

In the present context of on the one hand the increased aversion to the Islamic world in many European countries, which often manifests itself into populist political parties, or conspiracy theories about ‘Eurabia’ and, on the other hand, the very recent boom in the Arab world itself, it would be a great opportunity to make this art more visible to the rest of the world. The Middle East is in many respects a region with a lot of problems, but much is also considerably changing. The young people in Tunisia and Egypt and other Arab countries, who challenged their outdated dictatorships with blogs, facebook and twitter, have convincingly demonstrated this. Let us have a look at the arts. There is much to discover.

Floris Schreve

Amsterdam, March, 2011

originally published in ‘Kunstbeeld’, nr. 4, 2011 (see here the original Dutch version). Also published on Global Arab Network and on Local/Global Art, my new blog on international art

Ahmed Mater (Saudi Arabia), Evolution of Man, Cairo Biennale, 2008. NB at the moment Mater is exhibiting in Amsterdam, at Willem Baars Project, Hoogte Kadijk 17, till the 30th of july. See http://www.baarsprojects.com/

Handout lecture ‘Modern and Contemporary art of the Arab World’

محاضرة الفن الحديث والمعاصر في العالم العربي

Diversity & Art, Amsterdam, 17-5-2011, at the occasion of the exhibition of the Dutch Iraqi artist Qassim Alsaedy

Click on the pictures to enlarge

Short introduction on the history and geography of the modern Arab World

The Ottoman Empire
The Sykes/Picot agreement
The formation of the national states
The Israeli/Palestinian conflict

Ottoman Empire 1739 Ottoman Empire 1914 The Sykes/Picot agreement

The modern Middle East The modern Arab World

Palestinian loss of land 1948-2000 The current situation (2005)

The early modernist pioneers:

Mahmud Mukhtar (Egypt)
Jewad Selim (Iraq)
Faeq Hassan (Iraq)
Farid Belkahia (Morocco)

Mahmud Mukhtar Jewad Selim

Jewad Selim Faeq Hassan

Farid Belkahia

The ‘School of Sign’ (acc. Brahim Alaoui, curator of the Institut du Monde Arabe, Paris):

Shakir Hassan al-Said Ali Omar Ermes Rachid Koraichi

Other examples of ‘Arab Modernism’:

Mohamed Kacimi (Morocco)
Dhia Azzawi (Iraq)
Rafik el-Kamel (Tunesia)

Mohamed Kacimi Dhia Azzawi Rafik el-Kamel

The Palestinian Diaspora:

Mona Hatoum Laila Shawa Emily Jacir

Recently emerged ‘international art’:

Walid Ra’ad/The Atlas Group (Lebanon)
Mounir Fatmi(Morocco)
Ahmed Mater (Saudi Arabia)

Walid Ra’ad/The Atlas Group Mounir Fatmi Ahmed Mater

Art and propaganda:

Iraq (monuments, Victory Arch, Babylon, portraits of Saddam Husayn and Michel Aflaq, the founder of the Ba’thparty)
Syria (portrait Havez al-Assad)
Libya (portrait Muammar al-Qadhafi)

Victory Arch ‘Saddam as Saladin’

Statue of Michel Aflaq Statue of Havez al-Assad Muammar al-Qadhafi

The art of the ‘Arab Spring’ in Egypt:

Mohamed Abla Ahmed Bassiony

Iraqi artists in the Diaspora:

Rafa al-Nasiri (Jordan)
Hanaa Mal Allah (Iraq/UK)
Ali Assaf (Italy)
Wafaa Bilal (US)
Halim al-Karim (Netherlands/US)
Nedim Kufi (Netherlands)
Hoshyar Rasheed (Netherlands)
Aras Kareem (Netherlands)
Ziad Haider (Netherlands)
Qassim Alsaedy (Netherlands)

Rafa al-Nasiri Hanaa Mal Allah Ali Assaf

Wafaa Bilal Halim al-Karim Nedim Kufi

Hoshyar Rasheed Aras Kareem Ziad Haider

Qassim Alsaedy, Shortly after the War, mixed media (installation) Diversity&Art, May 2011 (see here an interview with Qassim Alsaedy at the opening-in Arabic)

Selected Bibliography

• Brahim Alaoui, Art Contemporain Arabe, Institut du Monde Arabe, Paris, 1996
• Brahim Alaoui, Mohamed Métalsi, Quatre Peintres Arabe Première ; Azzaoui, El Kamel, Kacimi, Marwan, Institut du Monde Arabe, Paris, 1988.
• Brahim Alaoui, Maria Lluïsa Borràs, Schilders uit de Maghreb (‘Painters of the Maghreb’), Centrum voor Beeldende Kunst, Gent (Belgium), 1994
• Brahim Alaoui, Laila Al Wahidi, Artistes Palestiniens Contemporains, Institut du Monde Arabe, Paris, 1997
• Wijdan Ali, Contemporary Art from the Islamic World, Al Saqi Books, London, 1989.
• Wijdan Ali, Modern Islamic Art; Development and continuity, University of Florida Press, 1997
• Hossein Amirsadeghi , Salwa Mikdadi, Nada Shabout, ao, New Vision; Arab Contemporary Art in the 21st Century, Thames and Hudson, London, 2009.
• Michael Archer, Guy Brett, Catherine de Zegher, Mona Hatoum, Phaidon Press, New York, 1997
• Ali Assaf, Mary Angela Shroth, Acqua Ferita/Wounded Water; Six Iraqi artists interpret the theme of water, Gangemi editore, Venice Biennale, 2011 (artists: Adel Abidin, Ahmed Alsoudani, Ali Assaf, Azad Nanakeli, Halim al-Karim, Walid Siti)
• Mouna Atassi, Contemporary Art in Syria, Damascus, 1998
• Wafaa Bilal (with Kari Lydersen), Shoot an Iraqi; Art, Life and Resistance Under the Gun, City Lights, New York, 2008
• Catherine David (ed),Tamass 2: Contemporary Arab Representations: Cairo, Witte De With Center For Contemporary Art, Rotterdam, 2005
• Saeb Eigner, Art of the Middle East; modern and contemporary art of the Arab World and Iran, Merrell, Londen/New York, 2010 (with an introduction of Zaha Hadid).
• Aida Eltori, Illuminations; Thirty days of running in the Space: Ahmed Basiony (1978-2011) , Venice Biennale, 2011
• Maysaloun Faraj (ed.), Strokes of genius; contemporary Iraqi art, Saqi Books, London, 2002 (see here the presentation of the Strokes of Genius exhibition)
• Mounir Fatmi, Fuck the architect, published on the occasion of the Brussels Biennal, 2008
• Liliane Karnouk, Modern Egyptian Art; the emergence of a National Style, American University of Cairo Press, 1988, Cairo
• Samir Al Khalil (pseudonym of Kanan Makiya), The Monument; art, vulgarity and responsibillity in Iraq, Andre Deutsch, London, 1991
• Robert Kluijver, Borders; contemporary Middle Eastern art and discourse, Gemak, The Hague, October 2007/ January 2009
• Mohamed Metalsi, Croisement de Signe, Institut du Monde Arabe, Parijs, 1989 (on ao Shakir Hassan al-Said)
• Revue Noire; African Contemporary Art/Art Contemporain Africain: Morocco/Maroc, nr. 33-34, 2ème semestre, 1999, Paris.
• Ahmed Fouad Selim, 7th International Biennial of Cairo, Cairo, 1998.
• Ahmed Fouad Selim, 8th International Biennial of Cairo, Cairo, 2001.
• M. Sijelmassi, l’Art Contemporain au Maroc, ACR Edition, Paris, 1889.
• Walid Sadek, Tony Chakar, Bilal Khbeiz, Tamass 1; Beirut/Lebanon, Witte De With Center For Contemporary Art, Rotterdam, 2002
• Paul Sloman (ed.), with contributions of Wijdan Ali, Nat Muller, Lindsey Moore ao, Contemporary Art in the Middle East, Black Dog Publishing, London, 2009
• Stephen Stapleton (ed.), with contributions of Venetia Porter, Ashraf Fayadh, Aarnout Helb, ao, Ahmed Mater, Booth-Clibborn Productions, Abha/London 2010 (see also www.ahmedmater.com)
• Rayya El Zein & Alex Ortiz, Signs of the Times: the Popular Literature of Tahrir; Protest Signs, Graffiti, and Street Art, New York, 2011 (see http://arteeast.org/pages/literature/641/)

Links to relevant websites of institutions, manifestations, magazines, museums and galleries for Contemporary Art of the Middle East and North Africa:

al-Jadeed a review and record of Arab Art and Culture
Artists of the Middle East online exhibition of the British Museum
Arts, Culture and Place (ISIM Review nr. 22)
Association for Modern and Contemporary Art of the Arab World, Iran, and Turkey (AMCA)
Aya Art Gallery gallery/platform for contemporary art of Iraq (and other countries of the region) of Maysaloun Faraj and Ali Mousawi in London
Ben Davis, The Iraqi Century of Art
Bidoun magazine for art and culture of the Middle East
Biennale of Cairo
Contemporary Arab Art-Irak (Ara Gallery)- a small but fine selction of some of the most interesting Iraqi artists in the world (Dubai)
Contemporary Arab Representations
Dafatir (Iraqi notebook-project of Nada Shabout with several Iraqi artists spread over the world)
Darat al-Funun The Khalid Shoman Foundation-Museum for modern and contemporary art in Amman (Jordan)
EUMAN European Union Migrant Artists Network (Helsinki)- many Iraqi artists
Greenbox Museum for Contemporary Art of Saudi Arabia, Amsterdam
Institut du Monde Arabe (IMA) The famous Istitut du Monde Arabe in Paris has a large department for modern art
International Network for Contemporary Iraqi Artists (INCIA)
Iraqi Art.com
Iraqi artists (Unverse in Universe) several articles on 27 Iraqi artists worldwide
Iraqi Artists Association
Iraqi Fine Artists Association
Khalil Sakakini Cultural Centre a platform for contemporary art in Ramallah, Palestine
Mashrabia Art Gallery A gallery and platform for contemporary art in Cairo
Mathaf Arab Museum of Modern Art (Doha, Qatar)
Nada Shabout, Shakir Hassan al-Said; a journey towards the One Dimension (Nafas)
‘Revolution in the Arab art scene?’ Deutsche Welle on the 10th Sjarjah Biennale
Nafas Art Magazine Contemporary art from Islamic influenced countries and regions
Wijdan Ali, Modern Art from the Arab World
Word into Art (British Museum) Many leading artists from the Arab World and Iran
Will the Arab Spring Bloom at the Venice Biennale?: A Preview of Four Politically Charged Displays; on the artists of Iraq, Lebanon, Palestine and Egypt, presented at the Venice Biennale

An Impression of the lecture, 17-5-2011, Diversity & Art, Amsterdam

On the screen a work of the Iraqi artist Rafa al-Nasiri

Three times Qassim Alsaedy’s Shortly after the War

In front: The Iraqi/Kurdish journalist Goran Baba Ali and Herman Divendal, director of the Human Rights Organisation for Artists AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes)

Me (left) with the Embassador of Iraq in the Netherlands, H.E. Dr. Saad Al-Ali, and Qassim Alsaedy

Floris Schreve
فلوريس سحرافا
(أمستردام، هولندا)

photos during the lecture by Hesam Hama

Tagged with: Ahmed Basiony, Ahmed Bassiony, Ahmed Mater, Algeria, Algerije, Ali Assaf, Arab Spring, Aras Kareem, Art of the Arab Diaspora, contemporary Arab art, Contemporary art of the Arab World, Contemporary Iraqi Art, Contemporay art Morocco, Dhia Azzawi, Egypt, Egypte, Emily Jacir, Faeq Hassan, Farid Belkahia, Floris Schreve, Halim al-Karim, Hana Mal Allah, Havez al-Assad, hedendaagse kunst Irak, hedendaagse kunst Marokko, Hoshyar Rasheed, Irak, Iraq, Iraqi artists in exile, Iraqi artists in the Netherlands, Jewad Selim, Jordan, Jordanië, Laila Shawa, Lebanon, Libanon, Libië, Libya, LinkedIn, Mahmud Mukhtar, Marokko, Michel Aflaq, Modern and contemporary art of the Middle East and North Africa, Modern Arab Art, Modern art of the Arab World, Mohamed Abla, Mohamed Kacimi, Mona Hatoum, Morocco, Mounir Fatmi, Muammar al-Qadhafi, Nedim Kufi, Osmaanse Rijk, Ottoman Empire, Palestina, Palestine, Qassim Alsaedy, Rachid Koraichi, Rafa al-Nasiri, Rafik el-Kamel, Saddam Husayn, Shakir Hassan al-Said, Sykes/Picot accoord, Sykes/Picot accord, Syria, Syrië, Tahrir Square, Tunesia, Tunesië, فلوريس سحرافا, فنانون من دول عربية, منى حاطوم, منير الفاطمي, محمود مختار, محمد المليحي, محمد الشمري, محاضرة الفن الحديث والمعاصر في العالم العربي, وفاء بلال, وليد رعد, وجدان علي, Wafaa Bilal, Walid Ra’ad, Ziad Haider, أكرم زعتري, أحمد ماطر, إميلي جاسر, إبراهيم علوي, إدوارد سعيد, الفن المعاصر في العالم العربي وإيران, المعاصر عالم الفن العربي, جواد سليم, رشيد القريشي, زها حديد, شاكر حسن, شاكر حسن أل سعيد, علي عمر الرميص, غادة عامر

leave a comment

Lezing ‘Moderne en hedendaagse kunst van de Arabische wereld’, 17 mei 2011

Posted in Arabische wereld, Democratisering en mensenrechten in de Arabische wereld en het Midden Oosten (Arabische lente), Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Arabische wereld, hedendaagse kunst Irak, Iraakse kunstenaars, Irak, Israël/Palestina, kunst, kunstenaars uit Arabische landen in Nederland, Midden Oosten, moderne kunst Irak, niet-westerse hedendaagse kunst, فنانون من دول عربية في هولندا, الفن العراقي الحديث by Floris Schreve on 19 mei 2011

محاضرة الفن الحديث والمعاصر في العالم العربي

De Handout van mijn lezing van 17-5-2011, gehouden ter gelegenheid van de tentoonstelling van Qassim Alsaedy in Diversity & Art, met toevoeging van een selectie van de afbeeldingen, die ik in mijn lezing heb besproken (klik op afbeelding voor vergrote weergave). Verder heb ik bij de namen van de meeste individuele kunstenaars een link geplaatst naar hun persoonlijke website, of naar een achtergrondartikel dat voor die kunstenaar relevant is. Voor een introductie en een literatuuroverzicht verwijs ik naar mijn bijdrage in Kunstbeeld, ook op dit blog gepubliceerd

Lezing moderne en hedendaagse kunst uit de Arabische wereld

Diversity & Art, 17-5-2011

Korte inleiding geschiedenis en geografie van de moderne Arabische wereld

· Het Osmaanse Rijk
· Het Sykes/Picot accoord
· De vorming van de nationale staten
· Het Israëlisch/Palestijnse conflict

Vroege modernisten:

· Mahmud Mukhtar (Egypte)
· Jewad Selim (Irak)
· Faeq Hassan (Irak)
· Farid Belkahia (Marokko)

De ‘School van het teken’ (naar Brahim Alaoui):

· Shakir Hassan al-Said (Irak)
· Ali Omar Ermes (Libië)
· Rachid Koraichi (Algerije)

Andere voorbeelden van ‘Arabisch modernisme’:

· Mohamed Kacimi (Marokko)
· Dhia Azzawi (Irak)
· Rafik el-Kamel (Tunesië)

Kunst van de Palestijnse Diaspora:

· Mona Hatoum
· Laila Shawa
· Emily Jacir

Recent opgekomen ‘internationale kunst’:

· Walid Ra’ad/The Atlas Group (Libanon)
· Mounir Fatmi (Marokko)
. Ahmed Mater (Saudi Arabië)

Kunst en propaganda:

· Irak (monumenten, Victory Arch, Babylon, portretten van Saddam Husayn en Michel Aflaq)
· Syrië (portret Havez al-Assad)
· Libië (portret Muammar al-Qadhafi)

‘Kunst van de Arabische lente’ in Egypte:

· Mohamed Abla
· Ahmed Bassiony

Iraakse kunstenaars in de Diaspora:

· Rafa al-Nasiri (Jordanië)
. Hanaa Mal Allah (Irak/Engeland)
· Ali Assaf (Italië)
· Wafaa Bilal (VS)
· Halim al-Karim (Nederland/VS)
· Nedim Kufi (Nederland)
· Hoshyar Rasheed (Nederland)
· Aras Kareem (Nederland)
· Ziad Haider (Nederland)
· Qassim Alsaedy (Nederland)

Floris Schreve

17-5-2011

Enkele impressies van de lezing:

Ikzelf pratend achter mijn laptop (powerpointpresentatie). Achter mij het werk van Qassim Alsaedy ‘Shortly after the War’. Zittend achter mij de Iraaks Koerdische journalist Goran Baba Ali

Tweede rij links ZE Dr. Saad Al-Ali, Ambassadeur van de Republiek Irak in Nederland. Naast hem Qassim Alsaedy.

Een dia van de kaart van het delingsplan van het Midden Oosten door Engeland en Frankrijk, eind WO I

Qassim en ikzelf, voorafgaand aan de de lezing

Op het scherm een werk van de Iraakse kunstenaar Rafa al-Nasiri

drie keer Qassims installatie Shortly after the War (de slotdia)

Na afloop met de Iraakse ambassadeur, nog een diplomaat van de ambassade en Qassim Alsaedy

Qassim Alsaedy met de ambassadeur en twee andere diplomaten

Goran Baba Ali met Herman Divendal (AIDA)

Rechtsvoor (achter Goran Baba Ali): Brigitte Reuter (die samen met Qassim het keramische werk maakte) en Peggie Breitbarth, die eerder de tentoonstelling van Persheng Warzandegan opende

Floris Schreve

فلوريس سحرافا

(أمستردام، هولندا)

Foto’s bij de lezing: Hesam Hama en Frank Schreve

var addthis_config = {“data_track_clickback”:true};

Tagged with: Ahmed Bassiony, Algerije, Ali Assaf, Aras Kareem, Dhia Azzawi, Egypte, Emily Jacir, Faeq Hassan, Farid Belkahia, Floris Schreve, Halim al-Karim, Hana Mal Allah, Havez al-Assad, hedendaagse kunst Irak, hedendaagse kunst Marokko, Hoshyar Rasheed, Irak, Jewad Selim, Jordanië, Laila Shawa, Libanon, Libië, Mahmud Mukhtar, Marokko, Michel Aflaq, Mohamed Abla, Mohamed Kacimi, Mona Hatoum, Mounir Fatmi, Muammar al-Qadhafi, Nedim Kufi, Osmaanse Rijk, Palestina, Qassim Alsaedy, Rachid Koraichi, Rafa al-Nasiri, Rafik el-Kamel, Saddam Husayn, Shakir Hassan al-Said, Sykes/Picot accoord, Syrië, Tunesië, فلوريس سحرافا, فنانون من دول عربية, منى حاطوم, منير الفاطمي, محمود مختار, محمد المليحي, محمد الشمري, وفاء بلال, وليد رعد, وجدان علي, Wafaa Bilal, Walid Ra’ad, Ziad Haider, أكرم زعتري, إميلي جاسر, إبراهيم علوي, إدوارد سعيد, المعاصر عالم الفن العربي, جواد سليم, رشيد القريشي, زها حديد, شاكر حسن, شاكر حسن أل سعيد, علي عمر الرميص, غادة عامر

leave a comment

Tentoonstelling Diversity & Art- Qassim Alsaedy (Bagdad 1949) قاسم الساعدي

Posted in Arabische wereld, Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Arabische wereld, hedendaagse kunst Irak, Iraakse kunstenaars, Irak, kunst, kunstenaars uit Arabische landen in Nederland, Midden Oosten, moderne kunst Irak, niet-westerse hedendaagse kunst, فنانون من دول عربية في هولندا, الفن العراقي الحديث by Floris Schreve on 7 april 2011

قاسم الساعدي

Qassim Alsaedy – ‘Shortly after the War’

Qassim Alsaedy werd in 1949 geboren in Bagdad. Zijn familie kwam oorspronkelijk uit de zuidelijke stad al-Amara, maar was, zoals zo velen in die tijd, naar de hoofdstad vetrokken. Het gezin had zich gevestigd in een huis vlak naast de Jumhuriyya Brug over de Tigris, niet ver van het Plein van de Onafhankelijkheid. Voor Alsaedy’s keuze voor het kunstenaarschap was dit gegeven zeker van belang. Na de revolutie van 1958, toen de door de Britten gesteunde monarchie van de troon werd gestoten, werd er op dit plein een begin gemaakt aan de bouw het beroemde vrijheidsmonument (Nasb al-Huriyya) van Iraks bekendste beeldhouwer Jewad Selim, die tegenwoordig veelal wordt gezien als de belangrijkste grondlegger van de modernistische kunst van Irak. Dit werk, dat in 1962 na de dood van Selim voltooid werd, maakte een grote indruk op Alsaedy. Het vrijheidsmonument van Jewad Selim deed Alsaedy voor het eerst beseffen dat kunst niet alleen mooi hoeft te zijn, maar ook werkelijk iets te betekenen kan hebben.

Ook een expositie van de beroemde Iraakse kunstenaar Shakir Hassan al-Said in het Kolbankian Museum in Bagdad in 1962, maakte grote indruk. Alsaedy besloot om zelf kunstenaar te worden. In 1969 deed hij zijn toelatingsexamen aan de kunstacademie van Bagdad, bij Shakir Hassan al-Said, die uiteindelijk een van zijn belangrijkste docenten zou worden in de tweede fase van zijn opleiding.

In de tijd dat Alsaedy zich inschreef aan de kunstacademie had Irak een roerige periode achter de rug en waren de vooruitzichten bijzonder grimmig. In 1963 had een kleine maar fanatieke nationalistische en autoritaire groepering, de Ba’thpartij, kortstondig de macht gegrepen. In de paar maanden dat deze partij aan de macht was, richtte zij een ware slachting aan onder alle mogelijke opponenten. Omdat de Ba’thi’s zo te keer gingen had het leger nog in datzelfde jaar ingegrepen en de Ba’thpartij weer uit de macht gezet. Tot 1968 werd Irak bestuurd door het autoritaire en militaire bewind van de gebroeders Arif, dat wel voor enige stabiliteit zorgde en geleidelijk steeds meer vrijheden toestond. In 1968 wist de Ba’thpartij echter weer de macht te grijpen, deze keer met meer succes. Het bewind zou aan de macht blijven tot 2003, toen een Amerikaanse invasiemacht Saddam Husayn (president vanaf 1979) van de troon stootte. Toch opereerde de Ba’thpartij aan het begin van de jaren zeventig voorzichtiger dan in 1963 en dan zij later in de jaren zeventig zou doen. In eerste instantie werd het kunstonderwijs met rust gelaten, hoewel daar, precies in de periode dat Alsaedy studeerde, daar geleidelijk aan verandering in kwam.

Links: Qassim Alsaedy met Faiq Hassan (links), begin jaren zeventig
Rechts: Qassim Alsaedy met de kunstenaar Kadhim Haydar, ook een van zijn docenten, begin jaren zeventig (foto’s collectie Qassim Alsaedy)

Zover was het nog niet in 1969. Vanaf de jaren veertig was er in Irak een bloeiende avant-garde beweging ontstaan, vooral geïnitieerd door Jewad Selim en de Bagdadgroep voor Eigentijdse Kunst. Naast de groep rond Jewad Selim was er ook Faiq Hassan (Alsaedy’s belangrijkste docent in zijn eerste jaar) en Mahmud Sabri, wiens radicale avant-gardistische opvattingen zo slecht in de smaak vielen bij de Ba’thpartij, dat hij bijna uit de geschiedschrijving van de Iraakse moderne kunst is verdwenen. Toch waren juist de ideeën van Sabri, die al in de vroege jaren zeventig in ballingschap ging en zich uiteindelijk in Praag vestigde, van groot belang voor Alsaedy’s visie op zijn kunstenaarschap. Van Sabri, die een geheel nieuw artistiek concept had ontwikkeld, het zogenaamde Quantum Realisme,leerde Alsaedy dat de kunstenaar de kunstenaar vooral een verschil kan maken door geheel vrij en onafhankelijk te zijn van welke stroming, ideologie of gedachtegoed dan ook, iets wat hij in zijn verdere loopbaan altijd zou proberen na te streven.

Een andere belangrijke docent van Alsaedy was Shakir Hassan al-Said, een van de beroemdste kunstenaars van Irak en zelfs van de Arabische wereld. Al-Said bracht Alsaedy ook in contact met Jabra Ibrahim Jabra, de beroemde schrijver en kunstcriticus van Palestijnse afkomst, in die dagen een van de belangrijkste figuren binnen de Iraakse kunstscene. Maar verder was de invloed van Shakir Hassan van groot belang op Alsaedy’s artistieke vorming. Na een expressionistische periode had Shakir Hassan al Said een zeer persoonlijke abstracte beeldtaal ontwikkeld, waarbij het Arabische alfabet als basis diende. Ook had al-Said een uitgebreide theorie ontwikkeld, die hij voor zijn werk als uitgangspunt nam. Hijzelf en een aantal geestverwanten vormden de zogenaamde One Dimension Group. Hoewel er misschien iets van een oppervlakkige verwantschap is tussen het werk van Shakir Hassan al-Said en dat van Alsaedy – ook al-Said liet zich vaak inspireren door opschriften op muren en ook veel van zijn werken hebben titels als Writings on a Wall – zijn er ook wezenlijke verschillen. Al-Said en zijn geestverwanten putten vooral inspiratie uit de abstracte islamitische traditie, waarbij zij vooral het Arabisch schrift als uitgangspunt namen. De bronnen van Alsaedy hebben veelal een andere oorsprong, die niet in de laatste plaats samenhangen met een van de meest indringende ervaringen van leven.

Qassim Alsaedy, Rhythms in White, assemblage van dobbelstenen, 1999

Halverwege Alsaedy’s tijd aan de academie werd de controle van de Ba’thpartij, die nog maar net aan de macht was, steeds sterker. Het regime begon zich ook met het kunstonderwijs te bemoeien. Op een geven moment werd Alsaedy, samen met een paar anderen, uitgenodigd door een paar functionarissen van het regime. In 2000 beschreef Alsaedy deze bijeenkomst als volgt: ‘We were invited for a meeting to drink some tea and to talk. They told us they liked to exhibit our works, in a good museum, with a good catalogue and they promised all these works would be sold, for the prize we asked. It seemed that the heaven was open for us. But then they came with their conditions. We had to work according the official ideology and they should give us specific titles. We refused their offer, because we were artists who were faithful towards our own responsibility: making good and honest art. When we agreed we would sold ourselves. (..) Later they found some very cheap artists who were willing to sell themselves to the regime and they joined them. All their paintings had been sold and the prizes were high. One of them, I knew him very well, he bought a new villa and a new car. And in this way they took all the works of these bad artists, and showed them and said: “Well, this is from the party and these are the artists of Iraq”. The others were put in the margins of the cultural life’ (uit mijn Interview met Qassim Alsaedy, 8-8-2000).

Qassim Alsaedy, Saltwall, olieverf op doek, 2005

Alsaedy benadrukt dat bijna zijn hele generatie ‘nee’ heeft gezegd tegen het regime, waarvoor velen een hoge prijs hebben moeten betalen. Alsaedy spreekt dan ook van ‘the lost generation’, waarmee hij specifiek de lichting kunstenaars van de jaren zeventig bedoelt. De kunstenaars van voor die tijd hadden al een carrière voordat het regime zich met de kunsten ging bemoeien en de latere generatie had te maken met kunstinstituties die al geheel waren geïncorporeerd in het staatsapparaat. De problemen waarmee die kunstenaars te maken kregen waren natuurlijk minstens net zo groot, maar van een andere aard, dan de lichting kunstenaars die gevormd werd gedurende de periode van transitie. De generatie van de jaren zeventig zag en ervoer hoe de kunstscene langzaam werd ‘geba’thificeerd’.

Ook was Alsaedy lid van een verboden studentenbond. Dit alles leidde uiteindelijk tot zijn arrestatie. Op een gegeven moment werd Alsaedy midden op de dag opgepakt en afgevoerd naar de meest beruchte gevangenis van Irak van dat moment, al-Qasr al-Nihayyah, ‘het Paleis van het Einde’. Dit was het voormalige Koninklijke Paleis dat in de jaren zeventig door het regime als gevangenis was ingericht, totdat in de jaren tachtig de inmiddels algemeen bekende en beruchte Abu Ghraib open ging.

Voor negen maanden ging Alsaedy door de meest intensieve periode van zijn leven. Martelingen en de permanente dreiging van executie waren aan de orde van de dag. Gedurende de negen maanden dat hij zich hier bevond werd Alsaedy teruggeworpen tot zijn meest elementaire bestaan. Zijn omgeving was gereduceerd tot de gevangenismuren. Daar kwam Alsaedy tot een belangrijk inzicht. Hij ontdekte dat de velen die voor hem zich in deze ruimte hadden bevonden kleine sporen van hun bestaan hadden achtergelaten. Op de muren waren ingekraste tekeningen of opschriften zichtbaar, meestal nog maar vaag zichtbaar. Alsaedy kwam tot het besef dat deze tekeningen van de gevangenen de laatste strohalm betekenden om mens te blijven. Zelfs in de donkerste omstandigheden trachtten mensen op de been te blijven door zich te uiten in primitief gemaakte tekeningen of om hun getuigenissen op de muren te krassen. Dit inzicht zou allesbepalend zijn voor Alsaedy’s verdere kunstenaarschap. Het thema ‘krassen of tekens op muren’, de rode draad in zijn hele oeuvre, vond hier zijn oorsprong.

Na deze negen maanden werd Alsaedy, middels een onverwachte amnestieafkondiging, samen met een groep andere gevangenen weer vrijgelaten. Een succesvol bestaan als kunstenaar via de gevestigde kanalen in Irak zat er voor hem niet meer in. Alsaedy werd definitief als verdacht bestempeld en was bij het regime uit de gratie geraakt. Hij besloot zijn heil elders te zoeken en week in 1979 uit naar Libanon. Daar participeerde hij samen met andere uitgeweken Iraakse kunstenaars aan een tentoonstelling die mede een aanklacht was tegen het regime van de Ba’thpartij in Irak.

De onrustige situatie in het Midden Oosten maakte dat Qassim Alsaedy als Iraakse balling altijd op de vlucht moest, om te proberen elders een (tijdelijk) veilig heenkomen te zoeken. Door de burgeroorlog was Libanon een allerminst veilige plek en bovendien voltrokken zich ook nieuwe ontwikkelingen in Irak. Saddam Husayn was inmiddels president geworden en had alle oppositie, zelfs binnen zijn eigen partij, geëlimineerd. Vervolgens had hij zijn land in een bloedige oorlog met Iran gestort. Hoewel de Ba’thpartij met straffe hand het land controleerde, was er in het Koerdische noorden een soort schemergebied ontstaan, waar veel Iraakse oppositiekrachten naar waren uitgeweken. Door de chaotische frontlinies van de oorlog en doordat de Koerden, beter dan welke andere groepering in Irak, zich hadden georganiseerd in verzetsgroepen, was dit een gebied een soort vrijhaven geworden. Alsaedy kwam in 1982 terecht in de buurt van Dohuk, in westelijk Koerdistan en sloot zich, samen met andere Iraakse ‘politiek ontheemden’, aan bij de Peshmerga, de Koerdische verzetsstrijders. Naast dat hij zich bij het verzet had aangesloten was hij ook actief als kunstenaar. Naar aanleiding van deze ervaringen maakte hij later een serie werken, die bedekt zijn met een zwarte laag, maar waarvan de onderliggende gekleurde lagen sporadisch zichtbaar zijn door de diepe krassen die hij in zijn schilderijen had aangebracht.

Qassim Alsaedy, Black Field, olieverf op doek, 1999

Alsaedy over deze werken (zie bovenstaande afbeelding): ‘In Kurdistan I joined the movement which was against the regime. I worked there also as an artist. I exhibited there and made an exhibition in a tent for all these people in the villages, but anyhow, the most striking was the Iraqi regime used a very special policy against Kurdistan, against this area and also against other places in Iraq. They burned and sacrificed the fields by enormous bombings. So you see, and I saw it by myself, huge fields became totally black. The houses, trees, grass, everything was black. But look, when you see the burned grass, late in the season, you could see some little green points, because the life and the beauty is stronger than the evil. The life was coming through. So you saw black, but there was some green coming up. For example I show you this painting which is extremely black, but it is to deep in my heart. Maybe you can see it hardly but when you look very sensitive you see some little traces of life. You see the life is still there. It shines through the blackness. The life is coming back’ (geciteerd uit mijn interview met Alsaedy uit 2000).

Een impressie uit Alsaedy’s atelier, februari 2011

Gedurende bijna de hele oorlog met Iran verbleef Alsaedy in Koerdistan. Aan het eind van de oorlog, in 1988, lanceerde het Iraakse regime de operatie al-Anfal, de grootschalige zuivering van het Koerdische platteland en de bombardementen met chemische wapens op diverse Koerdische steden en dorpen, waarvan die op Halabja het meest berucht is geworden. Voor Alsaedy was het in Irak definitief te gevaarlijk geworden en moest hij zijn heil elders zoeken.

Het werd uiteindelijk Libië. Alsaedy: ‘I moved to Libya because I had no any choice to go to some other place in the world. I couldn’t go for any other place, because I couldn’t have a visa. It was the only country in the world I could go. Maybe it was a sort of destiny. I lived there for seven years. After two years the Kuwait war broke out in Iraq followed by the embargo and all the punishments. In this time it was impossible for a citizen of Iraq to have a visa for any country in the world’ (uit interview met Qassim Alsaedy, 2000).

Hoe vreemd het in de context van nu ook mag klinken, gedurende die tijd leefde Muammar al-Qadhafi in onmin met zo’n beetje alle Arabische leiders, inclusief Saddam Husayn. Het was precies op dat moment in de grillige loopbaan van de Libische dictator, dat hij zijn deuren opende voor alle mogelijke dissidenten van diverse pluimage uit de hele Arabische wereld. Ook Alsaedy kon daar zijn heenkomen zoeken en hij kreeg bovendien een betrekking als docent aan de kunstacademie van Tripoli.

Qassim Alsaedy werkt met zijn studenten in Tripoli aan een speciaal muurschilderingenproject, in 1989 en in 1994 (foto’s collectie Qassim Alsaedy)- klik op afbeelding voor vergrote weergave

In Libië voerde hij ook een groot muurschilderingenproject uit. Tegen zijn eigen verwachting in kreeg hij toestemming voor zijn plannen. Alsaedy: ‘I worked as a teacher on the academy of Tripoli, but the most interesting thing I did there was making many huge wallpaintings. The impossible happened when the city counsel of Tripoli supported me to execute this project. I had always the dream how to make the city as beautiful as possible. I was thinking about Bagdad when I made it. My old dream was to do something like that in Bagdad, but it was always impossible to do that, because of the regime. I believe all the people in the world have the right on freedom, on water, on sun, on air, but also the right on beauty. They have the right on beauty in the world, or in their lives. So one of my aims was to make wallpaintings and I worked hard on it. They were abstract paintings, but I tried to give them something of the atmosphere of the city. It is an Arabic, Islamic city with Italian elements. I tried to make something new when I studied the Islamic architecture. I worked on them with my students and so something very unusual happened, especially for the girls, because in our society it is not very usual to see the girls painting on the street. It was a kind of a shock, but in a nice way. It brought something positive’ (interview met Qassim Alsaedy, 2000).

Toch was ook Libië een politiestaat en zat het gevaar in een klein hoekje. De functionaris van het Libische regime, onder wiens verantwoordelijkheid Alsaedy’s project viel, vond een oranjekleurige zon in een van Alsaedy’s muurschilderingen verdacht. Volgens hem was deze zon eigenlijk rood en zou het gaan om verkapte communistische propaganda (zie bovenstaande afbeeldingen, rechtsonder). Alsaedy werd te kennen gegeven dat hij de zon groen moest schilderen, de kleur van de ‘officiële ideologie’ van het Qadhafi-bewind (zie het beruchte en inmiddels ook hier bekende ‘Groene Boekje’). Alsaedy weigerde dit en werd meteen ontslagen.

Zijn ontslag betekende ook dat Alsaedy’s verblijf in Libië een riskante aangelegenheid was geworden. Hij exposeerde nog wel in het Franse Culturele Instituut, maar had alle reden om zich niet meer veilig te voelen. Hij besloot dat het beter was om met zijn gezin zo snel mogelijk naar Europa te verdwijnen. Uiteindelijk kwam hij in 1994 aan in Nederland.

Vanaf eind jaren negentig, toen Alsaedy na een turbulent leven met vele omzwervingen ook de rust had gevonden om aan zijn oeuvre te bouwen, begon hij langzaam maar zeker zichtbaar te worden in de Nederlandse kunstcircuits. Zijn eerste tentoonstellingen waren vaak samen met zijn ook uit Irak afkomstige vriend Ziad Haider (zie deze eerdere expositie). Met een viertal andere uit Irak afkomstige kunstenaars (waaronder ook Hoshyar Rasheed, zie deze eerdere expositie) exposeerde hij in 1999 in Museum Rijswijk, zijn eerste museale tentoonstelling in Nederland.

In die periode werd de centrale thematiek van Alsaedy’s werk steeds meer zichtbaar. Voor Qassim Alsaedy staan de sporen die de mens in de loop der geschiedenis achterlaat centraal, van de vroegste oudheid (bijvoorbeeld Mesopotamië) tot het recente verleden (zie zijn ervaring in de gevangenis, of de zwarte laag in zijn ‘Koerdische landschappen’).

In 2000 formuleerde hij zijn centrale concept als volgt: ‘When I lived in Baghdad I travelled very often to Babylon or other places, which were not to far from Baghdad. It is interesting to see how people reuse the elements of the ancient civilizations. For example, my mother had an amulet of cylinder formed limestones. She wore this amulet her whole lifetime, especially using it when she had, for example a headache. Later I asked her: “Let me see, what kind of stones are these?” Then I discovered something amazing. These cylinder stones, rolling them on the clay, left some traces like the ancient writings on the clay tablets. There was some text and there were some drawings. It suddenly looked very familiar. I asked her: “what is this, how did you get these stones?” She told me that she got it from her mother, who got it from her mother, etc. So you see, there is a strong connection with the human past, not only in the museum, but even in your own house. When you visit Babylon you find the same traces of these stones. So history didn’t end.

In my home country it is sometimes very windy. When the wind blows the air is filled with dust. Sometimes it can be very dusty you can see nothing. Factually this is the dust of Babylon, Ninive, Assur, the first civilizations. This is the dust you breath, you have it on your body, your clothes, it is in your memory, blood, it is everywhere, because the Iraqi civilizations had been made of clay. We are a country of rivers, not of stones. The dust you breath it belongs to something. It belongs to houses, to people or to some clay tablets. I feel it in this way; the ancient civilizations didn’t end. The clay is an important condition of making life. It is used by people and then it becomes dust, which falls in the water, to change again in thick clay. There is a permanent circle of water, clay, dust, etc. It is how life is going on and on.

I have these elements in me. I use them not because I am homesick, or to cry for my beloved country. No it is more than this. I feel the place and I feel the meaning of the place. I feel the voices and the spirits in those dust, clay, walls and air. In this atmosphere I can find a lot of elements which I can reuse or recycle. You can find these things in my work; some letters, some shadows, some voices or some traces of people. On every wall you can find traces. The wall is always a sign of human life’ (interview met Qassim Alsaedy, 2000).

Qassim Alsaedy, Rhythms, spijkers op hout, 1998

Qassim Alsaedy, uit de serie Faces of Baghdad, assemblage van metaal en lege patroonhulzen op paneel, 2005 (geëxposeerd op de Biënnale van Florence van 2005)

Een opvallend element in Alsaedy’s werk is het gebruik van spijkers. Ook op deze tentoonstelling zijn daar een aantal voorbeelden van te zien. Over een ander werk, een assemblage van spijkers in een verschillende staat van verroesting zei Alsaedy (voor een documentaire van de Ikon uit 2003) het volgende: ‘Dit heb ik gemaakt om iets over de pijn te vertellen. Wanneer de spijkers wegroesten zullen zij uiteindelijk verdwijnen. Er blijven dan alleen nog maar een paar gaatjes over. En een paar kruisjes’ (uit Beeldenstorm, ‘Factor’, Ikon, 17 juni 2003).

Een zelfde soort element zijn de patroonhulzen, die vaak terugkeren in Alsaedy’s werk, ook op deze tentoonstelling. Ook deze zullen uiteindelijk vergaan en slechts een litteken achterlaten.

In een eerder verband heb ik Alsaedy’s werk weleens vergeleken met dat van Armando (bijv. in ISIM Newsletter 13, december 2003). Beiden raken dezelfde thematiek. Toch zijn er ook belangrijke verschillen. In zijn ‘Schuldige Landschappen’ geeft Armando uitdrukking aan het idee dat er op een plaats waar zich een dramatische gebeurtenis heeft afgespeeld (Armando verwijst vaak naar de concentratiekampen van de Nazi’s) er altijd iets zal blijven hangen, al zijn alle sporen uitgewist. Alsaedy gaat van hetzelfde uit, maar legt toch een ander accent. In zijn zwarte werken en met zijn gebruik van spijkers en patroonhulzen benadrukt Alsaedy juist dat de tijd uiteindelijk alle wonden heelt, al zal er wel een spoor achterblijven.

Qassim Alsaedy (ism Brigitte Reuter), Who said no?, installatie Flehite Museum, Amersfoort, 2006

Sinds de laatste tien jaar duikt er in het werk van Alsaedy steeds vaker een crucifix op. Ook op deze tentoonstelling is daar een voorbeeld van te zien. Dat is opmerkelijk, omdat de kunstenaar geen Christelijke achtergrond heeft en ook niet Christelijk is. Alsaedy heeft het verhaal van Jezus echter ontdaan van zijn religieuze elementen. Duidelijk bracht hij dit tot uitdrukking in zijn installatie in het Flehite Museum in Amersfoort, getiteld ‘Who said No?’ Los van de religieuze betekenis, is Jezus voor Alsaedy het ultieme voorbeeld van iemand die duidelijk ‘Nee’ heeft gezegd tegen de onderdrukking en daar weliswaar een hoge prijs voor heeft betaald, maar uiteindelijk gewonnen heeft. Op de manier zoals Alsaedy de crucifix heeft verwerkt is het een herkenbaar symbool geworden tegen dictatuur in welke vorm dan ook.

Detail ‘tegelvloer’ van Qassim Alsaedy en Brigitte Reuter

Gedurende de afgelopen tien jaar heeft Alsaedy veel samengewerkt met de ceramiste Brigitte Reuter. Ook op deze tentoonstelling zijn een aantal van hun gezamenlijke werken geëxposeerd. Gezien Alsaedy’s fascinatie voor het materiaal (zie zijn eerdere opmerkingen over de beschavingen uit de oudheid van Irak) was dit een logische keuze. De objecten zijn veelal door Reuter gecreëerd en door Alsaedy van reliëf voorzien, vaak een zelfde soort tekens die hij in zijn schilderijen heeft verwerkt. Door de klei te bakken, weer te bewerken of te glazuren en weer opnieuw te bakken, ontstaat er een zelfde soort gelaagdheid die ook in zijn andere werken is te zien. Een hoogtepunt van hun samenwerking was een installatie in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden in 2008. In het Egyptische tempeltje van Taffeh, dat daar in de centrale hal staat, legden zij een vloer aan van gebakken en bewerkte stenen. Maar ook eerder, in het Flehite Museum, waren veel van hun gezamenlijke ‘vloeren’ en objecten te zien.

Uit Book of Time, gemengde technieken op papier, 2001 (detail)

Een ander interessant onderdeel van Alsaedy’s oeuvre zijn zijn tekeningenboekjes. Op deze tentoonstelling is daar een van te bezichtigen, Book of Time, uit 2001. Pagina na pagina heeft hij, als het ware laag over laag, verschillende tekens aangebracht met verschillende technieken (pentekening, inkt, aquarel en collage). Ook hier is zijn kenmerkende ‘tekenschrift’ zeer herkenbaar.

In 2003 werd het Ba’thregime van Saddam Husayn door een Amerikaanse invasiemacht ten val gebracht. Net als op alle in ballingschap levende Iraki’s, had dit ook op Qassim Alsaedy een grote impact. Hoewel zeker geen voorstander van de Amerikaanse invasie en bezetting (zoals de meeste van zijn landgenoten) betekende het wel dat, ondanks alle onzekerheden, er nieuwe mogelijkheden waren ontstaan. En bovenal dat het voor Alsaedy weer mogelijk was om zijn vaderland te bezoeken. In de zomer van 2003 keerde hij voor het eerst terug. Naast

Qassim Alsaedy, object uit ‘Last Summer in Baghdad’, assemblage van kleurpotloden op paneel, 2003

Qassim Alsaedy, Shortly after the War, 2011 (detail)

dat hij natuurlijk zijn familie en oude vrienden had bezocht, sprak hij ook met een heleboel kunstenaars, dichters, schrijvers, musici, dansers en vele anderen over hoe het Iraakse culturele leven onder het regime van Saddam had geleden. Van de vele uren film die hij maakte, zond de VPRO een korte compilatie uit, in het kunstprogramma RAM, 19-10-2003 (hier te bekijken).

In de jaren daarna bleef dit bezoek een belangrijke bron van inspiratie. Alsaedy maakte verschillende installaties en objecten. Vaak zijn in deze werken twee kanten van de medaille vertegenwoordigd, zowel de oorlog en het geweld, maar ook de schoonheid, die eeuwig is en het tijdelijke overwint.

Vanaf halverwege de jaren 2000 is Qassim Alsaedy steeds zichtbaarder geworden in zowel Nederlandse als buitenlandse kunstinstellingen. Vanaf 2003 exposeerde hij regelmatig in de gerenommeerde galerie van Frank Welkenhuysen in Utrecht, waar hij tegenwoordig als vaste kunstenaar aan verbonden is. Ook participeerde hij in de Biënnale van Florence in 2003 en exposeerde hij tweemaal in het Rijksmuseum van Oudheden. Een belangrijk hoogtepunt was zijn grote solotentoonstelling in het Flehite Museum in Amersfoort in 2006.

Met enige trots presenteren wij in Diversity & Art zijn project ‘Shortly after the War’.

Floris Schreve

Amsterdam, april 2011

Qassim Alsaedy bij de inrichting van de tentoonstelling

VERLENGD TOT ZATERDAG 4 JUNI

قاسم الساعدي

April 22-Qassim Alsaedy “Shortly after the War” May 28

Opening on Friday April 22 at 17:30 by Neil van der Linden,
specialist in art and culture of the Arab and Muslim world
(mainly in the field of music and theater)

doors open at 16.30

LectureonTUESDAY,May 17at 20:00byFloris Schreve
“Modern and Contemporary ArtofIraqand the Arab world”

Qassim Alsaedy (Baghdad 1949) studied painting at the Academy of Fine Arts in Baghdad from 1969 to 1973. He was a student of the late Shakir Hassan al-Said, one of the most significant and influential artists of Iraq and even the Arab World. During his time at the academy Alsaedy was arrested and imprisoned for almost a year. Free again in1979, he organized with other Iraqi artists an exhibition in Lebanon, in which they stated against the Iraqi regime. Back in Iraq, he joined the Kurdish rebels in the North, where he also was active as an artists and even exhibited in tents. After the Anfal campaign against the Kurds in1988 he withdrew to Libya where he could work in relative freedom and where he became a teacher at the Art Academy of Tripoli until 1994, when he came to the Netherlands .

Alsaedy’s work is dominated by two themes, love versus pain and the ongoing cycle of growth and decay, a recycling of material when man leaves his characters and traces as a sign of existence through the course of history.Love is represented by beauty in bright and deep colors. The pain from the scars of war and destruction is visualized by the empty cartridge cases from the battlefield or represented by the rusty nails, an important element in many of his works. “The pain has resolved as the nails are completely rusted away”, states Alsaedy. In his three dimensional work, the duality of pain and beauty is always the main theme.

For this occasion Qassim Alsaedy will present his installation of several objects ‘Shortly after the War’. The ceramic objects are created in collaboration with the Dutch/German artist Brigitte Reuter (see http://www.utrechtseaarde.nl/reuter_b.html )

An impression of Alsaedy’s recent work in his studio (February 2011):

See also:

http://www.qassim-alsaedy.com/

http://www.kunstexpert.com/kunstenaar.aspx?id=4481

http://www.diversityandart.com/centre.htm

See also on this blog:

Interview with the Iraqi artist Qassim Alsaedy

In Dutch:

Iraakse kunstenaars in ballingschap

Drie kunstenaars uit de Arabische wereld

links naar artikelen en uitzendingen over kunstenaars uit de Arabische wereld

Denkend aan Bagdad- door Lien Heyting

van International Network of Iraqi Artists (iNCIA), Londen: http://www.incia.co.uk/31293.html.

SOLO EXHIBITION

Qassim Alsaedy

22 Apr – 28 May 2011

Diversity and Art
Netherlands

Born Baghdad 1949, AlSaedy studied painting at the Academy of Fine Arts in Baghdad from 1969-73. He was a student of the late Shakir Hassan al-Said, one of the most significant and influential artists of Iraq and even the Arab World. During his time at the academy Alsaedy was arrested and imprisoned for almost a year. Free again in1979, he organized with other Iraqi artists an exhibition in Lebanon, as a statement against the Iraqi regime. Back in Iraq, he joined the Kurdish rebels in the North, where he also was active as an artist and even exhibited in tents. After the Anfal campaign against the Kurds in 1988 he withdrew to Libya where he could work in relative freedom and where he became a teacher at the Art Academy of Tripoli until 1994, when he came to the Netherlands. Alsaedy’s work is dominated by two themes, love versus pain and the ongoing cycle of growth and decay, a recycling of material when man leaves his characters and traces as a sign of existence through the course of history. Love is represented by beauty in bright and deep colors. The pain from the scars of war and destruction is visualized by the empty cartridge cases from the battlefield or represented by the rusty nails, an important element in many of his works. “The pain has resolved as the nails are completely rusted away”, states Alsaedy. In his three dimensional work, the duality of pain and beauty is always the main theme. For this occasion Qassim Alsaedy will present his installation of several objects ‘Shortly after the War’. The ceramic objects are created in collaboration with the Dutch/German artist Brigitte Reuter.

Diversity & Art

van http://www.sutuur.com/ar/iraqi-outside/158-qassimalsaedy:

المعرض الجديد للفنان قاسم الساعدي

بعد الحرب بقليل

صياغة جديدة لمعادلة الامل والالم

الثاني والعشرون من نيسان الجاري , وعلى صالة كاليري

“DIVERSITY & ART ”

في امستردام , يفتتح المعرض الشخصي الجديد للفنان قاسم الساعدي , المعنون ب :

بعد الحرب بقليل

حيث سيعرض فيه مختارات من احدث اعماله, تضم لوحات , نحت , اعمال ثلاثية الابعاد, مخطوطة كتاب, وبعض قطع السيراميك التي انجزها الفنان بالتعاون مع الفنانة الالمانية بريجيت رويتر

وسيقدم الفنان اضافة الى ذلك عملا تركيبيا ” انستليشن ” يتكون من اكثر من خمسين قطعة مخلفة الاشكال والحجوم والتقنيات : لوحات صغيرة , منحوتات , سيراميك , كولاج …الخ , وقد استعار الفنان عنوان العمل التركيبي ليكون عنوان للمعرض باسره

ياءتي هذا المعرض , بعد معرضه الشخصي الذي افتتح منتتصف شهر تشرين الثاني نوفمبر , على فضاءات غاليري

” Frank Welkenhuysen ”

بمدينة اوترخت و وكان بعنوان : ” الطريق الى بغداد ” والذي حظي بنجاح واهتمام ملحوظ

يذكر ان على اجندة الفنان الساعدي العديد من المشاريع والمعارض التي ستستضيفها بعض الغاليريات والمتاحف في هولندا وبلجيكا والمملكة المتحدة .

هذا ويتطلع الفنان الى اقامة معرضه الشخصي في وطنه العراق , ويصفه بالحلم الممكن والمستحيل

لمزيد من المعلومات عن المعرض:

http://www.diversityandart.com/

Opening

Qassim Alsaedy met Brigitte Reuter (met wie hij samen het keramische werk maakte)

De Iraakse kunstenaars Wiedad Thamer, Salam Djaaz, Aras Kareem en Iman Ali

Qassim Alsaedy voor de camera van de Iraakse journalist Riyad Fartousi (zie filmpje helemaal onderaan dit bericht)

Qassims vrouw Nebal en dochter Urok

vlnr ikzelf, de Iraaks Koerdische journalist Goran Baba Ali (hoofdredacteur Ex Ponto), de Iraakse schrijver en journalist Riyad Fartousi, Qassim Alsaedy, Nebal Shamky (Qassims vrouw) en Ali Reza (onze Iraanse bovenbuurman)

De Iraaks Koerdische kunstenaar Aras Kareem (zie deze eerdere expositie), bij het werk van Qassim Alsaedy

Neil van der Linden, die de opening verrichtte

vlnr Goran Baba Ali, Herman Divendal (van AIDA), ikzelf, Riyad Fartousi, Qassim Alsaedy, Liesbeth Schreve, Scarlett Hooft Graafland en nog een bezoeker

interview met Qassim Alsaedy en Goran Baba Ali op de opening voor een Arabische zender (http://www.sutuur.com/ar/video)

Interview met Qassim Alsaedy door Entisar Al-Ghareeb

Tagged with: AIDA, AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), al-Qasr al-Nihayyah, Armando, Bagdad, Biënnale van Florence, Brigitte Reuter, Contemporary Iraqi Art, Diversity & Art (archief), Faiq Hassan, Flehite Museum, Floris Schreve, Frank Welkenhuysen, hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Arabische wereld, hedendaagse kunst Irak, Hoshyar Rasheed, Iraq, Iraqi artists in exile, Iraqi artists in the Netherlands, Jabra Ibrahim Jabra, Jewad Selim, kunstenaars Irak, Libië, LinkedIn, Mahmud Sabri, Nasb al-Huriyya, One Dimension Group, Qassim Alsaedy, Quantum Realism, RMO, Shakir Hassan al-Said, tempeltje van Taffeh, Tripoli, فلوريس سحرافا, فنانون من دول عربية في هولندا, فائق حسن, قاسم الساعدي, محمود صبري, Ziad Haider, الفن العراقي الحديث, الفنانين العراقيين في المنفى, شاكر حسن أل سعيد

leave a comment

Over kaalslag gesproken…. Red AIDA

Posted in Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, kunst, politiek by Floris Schreve on 19 november 2010

Aan de vooravond van de manifestatie ‘Stop de culturele kaalslag’, wil ik hier ook wijzen op dit schrijnende detail van de nieuwe wind uit Den Haag. Van Herman Divendal, coördinator van de Stichting AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), kreeg ik het volgende bericht:

AIDA Nederland, organisatie voor gevluchte kunstenaars, krijgt wegens bureaucratische dwaling geen subsidie meer. Na 527 tentoonstelling, ondersteuning van ruim 1500 kunstenaars, 289 projecten moet AIDA op 1 januari 2011 haar deuren sluiten. 30 jaar lang heeft de organisatie zich ingezet voor kunstenaars die vanwege hun artistieke werk moesten vluchten en nu in Nederland leven.

In mei 2008 schreef de Raad voor Cultuur: “De Raad vindt dat AIDA een belangrijke en onmisbare bijdrage levert aan de bewustwording van de kwetsbaarheid van kunstenaars in situaties waarin vrijheid van meningsuiting onderdruk komt te staan. De Raad is positief over het werk van Stichting AIDA Nederland. Niettemin is hij van oordeel dat de nieuwe subsidiesystematiek geen mogelijkheid biedt voor het onderbrengen van AIDA in de basisinfrastructuur.
Tegelijkertijd vindt hij dat deze instelling, gegeven het substantiële belang van haar activiteiten, wel aanspraak moet kunnen maken op ondersteuning door de landelijke overheid. De Raad adviseert met klem voor AIDA subsidiëring ter hoogte van het huidige subsidiebedrag te realiseren buiten het kader van de basisinfrastructuur 2009-2012.“

De Raad herhaalde haar standpunt in het aanvullend advies op 8 juli 2008: “Dat de nieuwe systematiek geen titel biedt waarop de instelling ingepast kan worden in de basisinfrastructuur. Voorlopig betekent dat een uitzonderingspositie ten opzichte van de basinfrastructuur. Met de gedachte dat op termijn een titel gevonden moet worden om deze functie op te nemen in de basisinfrastructuur. De Raad vindt dat dit een punt van aandacht moet zijn voor het ministerie bij de verdere ontwikkeling van de basisinfrastructuur in de toekomst.”

En zo geschiedde. Door het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap werd toegezegd dat AIDA voor de periode van 2009 – 2012 subsidie zou krijgen. Deze afspraak werd in de praktijk vertaald naar een jaarlijkse subsidie van € 69.444 voor vier jaar. Hier ging het mis; AIDA dacht dat ze voor 4 jaar subsidie had, het ministerie dacht toch van niet. Deze week bleek dat AIDA voor 2011 een jaarsubsidie had moeten aanvragen. Het ministerie meldde deze week dat AIDA daar nu te laat mee is en dus per 1 januari 2011 wordt weg bezuinigd.

Extra frustrerend is de wijze waarop het ministerie met twee maten meet. Op 1 oktober 2010 stuurde het Ministerie per mail: “Op 18 maart jl heb je me je jaarverantwoording 2009 gestuurd. Deze had volgens onze eigen regels voor 18 september jl moeten worden beantwoord. Dit dossier is in de interne controle-route ergens blijven liggen. Hij gaat vanaf vandaag verder ter controle en ik wil je voor 1 november a.s. je ons antwoord toesturen.” Op 11 november, bijna twee maanden te laat, ging het ministerie akkoord met de verantwoording.
Blijkbaar mag het ministerie van haar eigen regels afwijken, maar wordt een organisatie daar genadeloos voor afgestraft. Bovendien: wie te laat zijn elektriciteitsrekening betaalt krijgt ten minste één aanmaning voordat de stroom wordt afgesloten. 17 jaar samenwerking wordt echter zonder pardon beëindigd. Einde verhaal voor AIDA.

AIDA Nederland, Amsterdam, 19 november 2010
www.aidanederland.nl

Zie overigens hier het advies van de Raad voor Cultuur. Maar los van dit advies lijkt het mij dat er iets moet gebeuren. Wellicht actie. De komende tijd zal ik vanaf dit blog hier uitgebreid verslag van doen,

Floris Schreve

Tagged with: AIDA, AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), bezuinigingen, cultuurbeleid, Floris Schreve, kabinet Rutte, Raad voor Cultuur, rechts kabinet, Stop de culturele kaalslag

1 comment

Tentoonstelling Diversity & Art- Aras Kareem

Posted in Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Irak, Iraakse kunstenaars, Irak, kunst, kunstenaars uit Arabische landen in Nederland, Midden Oosten, moderne kunst Irak, niet-westerse hedendaagse kunst, فنانون من دول عربية في هولندا, الفن العراقي الحديث by Floris Schreve on 16 september 2010

afb. 1 Aras Kareem, Huis in gedachten, olieverf op doek, 2010

Aras Kareem

Aras Kareem werd in 1961 geboren in Sulaimaniya, in het Koerdische gebied van Noord Irak. In de jaren tachtig, de tijd dat Aras zijn kunstopleiding wilde volgen, was het voor Koerden niet meer mogelijk om in Bagdad aan de kunstacademie te studeren. Vanaf de jaren zeventig waren de Koerden geregeld in oorlog met de centrale regering in Bagdad. In de jaren tachtig, tijdens de Irak/Iran oorlog was dit conflict op zijn hevigst, waardoor Koerdistan vrijwel afgesloten was van de rest van Irak. Wel hadden een paar Koerdische kunstenaars, die in vrijere tijden in Bagdad hadden gestudeerd, een kunstinstituut in Sulaimaniya opgezet. Deze kunstenaars, waaronder Lala Abda, Kamel Mostafa, de keramist Kader Mirgan en vooral Ismael Khayat, die Aras belangrijkste leraar was, waren de drijvende krachten achter dit initiatief. Later stichtten deze kunstenaars ook de United Artists of Kurdistan, een door het regime in Bagdad verboden organisatie, maar die later een van de peilers zou vormen van het Koerdische culturele leven, nadat het regime zich in 1991 uit de Koerdische gebieden had teruggetrokken. Ook Aras Kareem had zich bij deze organisatie aangesloten.

De situatie in Koerdistan verslechterde steeds meer gedurende de loop van de Irak/Iran oorlog. In 1988 besloot het regime in Bagdad om de zogenaamde Anfal campagne ten uitvoer te brengen, de zuivering van het Koerdische platteland. Hele dorpen en stadjes werden ontvolkt en zo’n 180.000 Koerdische burgers vonden de dood in massa-executies. Ook werden er een aantal kleinere steden en dorpen bestookt met chemische wapens, waarvan het bombardement op Halabja het meest berucht is geworden.

afb. 2 Aras Kareem, Onvergetelijke herinneringen, olieverf op doek, 1996

In de Golfoorlog van 1991, nadat het Iraakse leger Koeweit was uitgedreven, kwamen het zuiden van Irak en het Koerdische noorden in opstand. De Koerdische opstand werd door het Iraakse regime neergeslagen en velen moesten vluchten naar Iran en Turkije. Ook Aras moest wijk nemen naar Iran, waar hij verbleef totdat de VN een No Fly-zone had ingesteld die ervoor zorgde dat de Koerdische gebieden enige mate van autonomie ten opzichte van Bagdad verkregen.

Toch bleef de situatie in Koerdistan erg onzeker. Hoewel het regime er formeel verdreven was, volgde er een serie van liquidaties van mensen die bij de Koerdische opstand betrokken waren. In 1994 organiseerde de Koerdische kunstenaarsorganisatie een expositie, waaraan Aras deelnam. Ook deze expositie werd door het regime als een provocatie gezien en de kunstenaars die hadden deelgenomen waren hun leven niet langer meer zeker. Aras vluchtte naar Turkije en ‘het lot’, zoals hij dat zelf omschreef, bracht hem naar Nederland. Na anderhalf jaar voegde zijn gezin zich bij hem.

Eigenlijk al vanaf zijn aankomst in Nederland in 1993 ging Aras als kunstenaar aan het werk. Zijn eerste serie werken maakte hij in de vluchtelingenopvang. Makkelijk was dat niet; hij deelde met zes anderen een kamer en kon slechts ’s nachts de badkamer als atelier gebruiken. Een aantal werken uit die tijd zijn hier tentoongesteld. Om te beginnen zijn eerste ‘Nederlandse’ schilderij (afb. 2). Te zien zijn vooral verschillende gezichtsvormen. Aras liet zich inspireren door wat hij in zijn directe omgeving waarnam. Hij bevond zich in een omgeving waar hij, naast met zijn eigen landgenoten, ook samenleefde met vluchtelingen uit voormalig Joegoslavië en en Somalië. Aras: ‘Ieder gezicht had zijn eigen verhaal te vertellen. Dat heb ik proberen te vatten’.

Uit diezelfde periode dateren ook de drie tekeningen die hij maakte met koffie en inkt op papier (afb. 3 t/m 5). Ook hier zijn mensfiguren te herkennen. Aras verwerkte hierin de beelden uit zijn dromen, die hij liet samenvallen met zijn observatie van de vele ontheemden met wie hij op dat moment samenleefde.

afb. 3 t/m 5 zonder titel, koffie en inkt op papier, 1993

Het motief van de geabstraheerde mensfiguren bleef een thema dat terugkeerde in het werk dat hij in de daaropvolgende jaren maakte. Aras in een statement uit die tijd:

‘Gezichtsuitdrukkingen zijn de kern van mijn werk. De mens en zijn motieven staan centraal. In mijn visie is het leven een cirkel waarbinnen mensen zich bewegen. Beweging is creatief. Ik wil de beweegredenen opsporen die mij, bewust of onbewust, aansturen. Wat beweegt mij, wat beweegt de ander? Ik vind mijzelf geen estheticus. Schoonheid in de pure betekenis interesseert mij niet. Ik zoek een antwoord op de tegenpolen die ik ervaar. Mij intrigeert het contrast dat ik onderscheid. Zoals ik dat contrast beleef. Ik wil geen slachtoffer zijn van mijn eigen denkprocessen. Ik wil uitzoeken wat mijn geest verkent en uitdrukken in mijn werk’.

Geleidelijk aan raakten de mensfiguren in zijn werk meer op de achtergrond. Aras zelf hierover: ‘Ik begon de ruimtelijkheid steeds meer op te zoeken. Ik nam meer afstand en er kwam meer reflectie in mijn werk’. Het werk uit de periode 1999 tot ongeveer 2005 is meer geometrisch van karakter. Het landschap werd voor hem steeds belangrijker, maar ook is er te zien dat hij de vormen van bijvoorbeeld oude Amsterdamse pakhuizen in zijn werk verwerkte (afb.).

Het recente werk (periode van ongeveer 2005 tot nu), de periode waaruit het meeste werk op deze tentoonstelling dateert, is veel ijler van karakter. Wie de robuust neergezette antropomorfe figuren uit Aras vroege Nederlandse werk vergelijkt met zijn huidige werk, dat soms bijna etherisch van aard is, ziet dat Aras een grote ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Aras Kareem, Storm, olieverf op doek, 2006

Aras Kareem, 2x gezichten, acryl op paneel, 2004

Aras Kareem, Blauwe avond, olieverf op doek, 2006

Over zijn werkwijze vertelt Aras het volgende: ‘Als ik voor een leeg doek of een wit vel papier sta, probeer ik contact te maken. Ik probeer hierbij niet te denken. Wanneer ik de eerste streek zet, laat ik me leiden door het onbewuste. Dan is er het begin gemaakt en gaat het proces vanzelf verder’. Het ontstaansproces van een werk vergelijkt hij met het maken van een wandeling. ‘Je loopt naar buiten en gaat op ontdekkingsreis. Je laat je leiden door wat je tegenkomt. Het gevoel van wat je tegenkomt keert op de een of andere manier altijd terug in het werk. Het kan van alles zijn, van het gevoel van de wind tot het ritselen van de bladeren. Maar uiteindelijk bepaalt het werk zelf welke richting het opgaat. Voor mij is het proces interessanter dan het resultaat. Ieder nieuw werk betekent voor mij een eerste stap. Het voorgaande moet eerst worden afgebouwd, niet verder worden uitgebouwd. Kunst is voor mij een uitdrukkingstaal, waarin ik weer telkens weer iets nieuws kan zeggen’.

Aras Kareem, Omhelzing, olieverf op paneel, 2010

Aras Kareem, De Boom, olieverf op doek, 2010

Hoewel Aras bij het scheppingsproces zich laat leiden door zijn intuïtie, betekent dit niet dat hij dit als een vrijblijvendheid ziet. Het gaat hem erom zo precies mogelijk zijn gevoel over te brengen. ‘Ik fantaseer niet in mijn werk’ zegt Aras. Het is voor hem een gerichte zoektocht, telkens vanuit een andere hoek belicht, maar die altijd uitkomt op die ene vraag: wie ben ik? Waarbij het uiteindelijke resultaat geen antwoord blijkt te zijn maar weer nieuwe vragen oproept.

In de laatste jaren is het werk van Aras steeds landschappelijker, maar ook eenvoudiger en monumentaler geworden. Het is vooral dit recente werk dat in deze tentoonstelling centraal staat.

Floris Schreve

Aras Kareem, Stad van de liefde, olieverf op doek, 2004

3 oktober 2010 – A R A S K A R E E M – 30 oktober 2010

OPENING ZONDAG 3 oktober om 16.00uur – deur open 15.00uur

door Sam Drukker – kunstenaar en docent aan de Wackers Academie, Amsterdam

Diversity & Art | Sint Nicolaasstraat 21 | 1012 NJ | Amsterdam

Aras Kareem (1961, Irak, Koerdistan)

Aras voltooide in 1980 zijn opleiding bij het “Centrum voor Beeldende Kunst” in Sulaimanya.

Hij weigerde dienst en werd lid van de Vakbond voor Koerdische Kunstenaars.

In 1992 organiseerde hij een tentoonstelling ter nagedachtenis van de massamoord in de Koerdische stad Halabdja, die vier jaar daarvoor in opdracht van Saddam Hoessein met gifgas werd bestookt. Sindsdien werd hem het leven onmogelijk gemaakt en moest hij zijn geboorteland ontvluchten.

Sinds 1994 woont en werkt hij in Nederland. Kareem schildert heel intuïtief:

“Kunst is de spiegel van mijn leven. Ik schilder wat er in mij zit. Als ik begin met schilderen, weet ik niet wat er zal komen. Ik raak het doek aan en verder gaat het vanzelf. Het gevecht en de beelden zitten in mij. Als ze eruit komen en het schilderij af is, voel ik me krachtiger. In mijn werk zoek ik een koppeling tussen ‘heden’ en ‘verleden’. Ik gebruik gevoelselementen uit het verleden en probeer deze te

vertalen naar de huidige tijd.”

Sam Drukker (1957) zal de expositie openen. Hij volgde het werk van Aras gedurende vele jaren. Hij is naast autonoom kunstenaar docent aan de Wackers Academie in Amsterdam.

Hij was oprichter van het Nederlands Portretschap en lid tot 2000.

info@beemsterart.com | http://www.diversityandart.com/

http://aidanederland.nl/wordpress/kunsten/beeldend/aras-kareem/over/

http://www.araskareem.com/

(zie ook dit eerdere arikel)

Openingswoord Sam Drukker

De dreigende, enorme bezuinigingen in de kunsten, de komende tijd is de “eigen schuld” van de kunsten, zegt kunsteconoom Pim van Klink dit weekend in NRC. “De kunst is in zijn eigen fuik gezwommen”, legt hij uit. Doordat de geldpotjes jarenlang zijn verdeeld door een kleine elite, op basis van vage criteria als “vernieuwing” en “artisticiteit”, zijn toneelgezelschappen, muziek ensembles en kunstenaars daarop gaan inspelen. Een steeds kleinere groep die kunst maakt voor een steeds kleinere groep. De brede lagen, zeg maar het volk, Jan-met-de-pet, tegenwoordig zijn dat “Henk en Ingrid” eisen nu hun deel op. “De smaak van de gewone man moet een grotere rol gaan spelen”. De econoom ziet wel een oplossing: zij die ook zelf al geld genereren hebben nog recht op geld. Wie het goed doet heeft recht op steun.

Dat was even schrikken. Wij dachten nu juist altijd dat “ wat het moeilijk heeft en de moeite waard is” hulp moet krijgen van de gemeenschap. Hoe kleiner het publiek, des te groter het bedrag. Wij zijn er aan gewend geraakt dat kunst die erg gesloten en complex is maar een kleine groep liefhebbers heeft en veel overheidssteun verwerft. En dat wat populair is waarschijnlijk wel niet goed zal zijn. Wij hebben decennia lang verdacht gemaakt wat succes heeft. Een fenomeen dat een heel typisch Nederlands fenomeen is. Zodra je de grens overgaat, zie je die culturele tweedeling niet. Dus we gaan het nu omdraaien? Onder invloed van de crises, grote bezuinigingen en de macht van populistische partijen moeten we ineens snappen dat wat het al goed doet mag groeien en daar waar weinig belangstelling voor is het zelf maar uit moet zoeken?

De schok van de gedachte is groot. Maar ergens is het ook een prettige. Het heeft iets van na een hevige week in de spiegel kijken en denken: “ ik moet mijn leven anders gaan inrichten”

Er kloppen dingen niet, er mag wel eens aan de boom worden geschud. De louteringen van de bezem. De onzekerheid dwingt ons tot kiezen. Het wordt meer als ooit weer de moeite waard om uit te zoeken wat van belang is. De vanzelfsprekendheid van voorgeschotelde kunst die is goedgekeurd door de ” mensen die het weten” maakt ons lui en ongeïnteresseerd. Het belangrijkste van kunst is dat we in staat zijn onafhankelijk te kijken of te luisteren en dat we daar vanuit durven te oordelen. Dat is tevens ook het mooie van kunst. Kunst geeft ons de totale vrijheid. Vrijheid om te associëren, vrijheid om onze diepste zielenroerselen te beroeren zo u wilt, maar vooral vrijheid om te kiezen.

En zo zullen we weer zonder bevestiging van anderen tot een oordeel moeten komen en op het idee moeten komen om het werk van een kunstenaar te tonen Zo zullen er mensen moeten opstaan die zeggen: ik vind dit de moeite waard en ik geef mijn tijd en mijn ruimte aan deze kunst en toon het. Het Beemster Artcentre is zo’n initiatief en hier, op deze mooie witte wanden staan wij oog in oog met werk dat ons niet op een serveerblaadje wordt aangereikt. Wij moeten hier weer zelf weer aan het werk om onbevooroordeeld te oordelen. En dat is niet gemakkelijk want dat zijn we niet gewend.

Zodra een kunstenaar een kopje schildert komt het “verhaaltje” snel over. Een realistisch hoofd hoeft het niet te zijn om ons mee te delen “kijk, een gezicht”. Daarvoor is een ovaaltje met twee amandeltjes er in al genoeg. Aras doet ons zulke mededelingen. Althans, dat deed hij. Helemaal rechts zien we er zelfs een heleboel. Het is een oud schilderij van uit de tijd dat Aras nog niet zo lang hier woonde. Die koppies komen nog wel eens terug zo hier en daar. Maar de narratieve neiging van Kareem om met dit soort elementen te duiden (een zeiltje, een boom) wordt minder en minder. In zijn laatste werk zijn die figuratieve symbolen bijna helemaal verdwenen. Wat blijft erover? Misschien wordt hij steeds mindere verhalend, hij wordt wel steeds beeldender. Aras is een kundig schilder die heel goed snapt dat de kwaliteit van een schilderij bovenal zit in de abstractie, of er nu wel of niet een bootje in voor komt. En daarin toont hij zich een meester.

Twee elementen vertellen wat mij betreft vooral zijn verhaal. Textuur is de ene. Het zanderige, het korrelige, het stugge, het trage van de verf. Het is zijn taal. Het beroert de melancholie, het schuurt de tijd, het raakt zijn verleden, zijn geschiedenis. Steeds rijker en gelaagder weet hij er mee om te gaan. Die interesse in materie heeft hij altijd gehad. Nee, die komt niet uit het land van Mondriaan. Hoe paradoxaal: zo schoon kan verval zijn. Maar de grootste zeggingskracht vind Aras in kleur. Meer dan zijn moedertaal spreekt hij de taal van de kleur. Hij is zonder twijfel een colorist. Geen blauw in de zeeën en de landerijen van Aras is hetzelfde. Door vuile blauwen los te laten op blauwen van een andere familie en door heel sporadisch zuivere blauwen als ceruleum of kobalt te laten schitteren te midden van de grauwen, weet hij schoonheid te laten triomferen.

Aras werk is klein en stil. Het vraagt tijd en het vraagt aandacht. Maar het geeft ruimte en het zingt. We moeten ons geen zorgen maken. Het komt voor zichzelf op.

Sam Drukker

Aras voor zijn werk ‘Stad van de Liefde’

Aras Kareem met Herman Divendal van AIDA

Aras (achter) met linksvoor de Iraaks/Koerdische kunstenaar Hoshyar Rasheed (zie ook dit eerdere item op dit blog) en de Iraaks/Koerdische schrijver Ibrahim Selman

Jwana Omer (midden), de echtgenote van Aras Kareem

Ibrahim Selman en Hoshyar Rasheed

Aras met onze Iraanse bovenbuurman Hossein

Mijn moeder, Liesbeth Schreve (links), met Jwana Omer (midden)

Ali Reza (onze Iraanse bovenbuurman) en de Iraakse journalist en dichter Karim al-Najar

Mijn moeder met mijn tante/achternicht Jetteke Frijda

Mijn moeder met Aras

Aras en ikzelf.JPG

Aras en ikzelf

Tagged with: AIDA, Aras Kareem, Contemporary Iraqi Art, Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), Floris Schreve, hedendaagse kunst Irak, hedendaagse kunst Midden Oosten, Irak, Ismael Khayat, Kader Mirgan, Kamal Mostafa, Koerdistan, kunst, Lala Abda, moderne kunst Irak, فلوريس سحرافا, أراس كريم, الفنانين العراقيين في المنفى

leave a comment

Tentoonstelling Diversity & Art – Persheng Warzandegan

Posted in Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, kunst, Midden Oosten, niet-westerse hedendaagse kunst by Floris Schreve on 23 augustus 2010

Op zoek naar balans;

Persheng Warzandegan

Persheng Warzandegan werd in 1958 geboren in Sanadaj, de hoofdstad van Iraans Koerdistan. Haar kunstopleiding volgde ze in eerste instantie in haar geboorteplaats, daarna studeerde ze aan de kunstacademie van Tabriz.

Aanvankelijk was het voor Persheng niet eenvoudig om het pad van het kunstenaarschap te begeven. Haar vader en haar toenmalige echtgenoot waren er geen voorstander van dat zij deze weg volgde . Zelf zei ze hierover: ‘Ik zal ze dat niet verwijten of erover mopperen. Zij hebben het zo geleerd in onze cultuur. En de mannen in Iran moeten zich in die zin nog ontwikkelen. Ik wil ook niet in de slachtofferrol blijven hangen. Aan het verleden is niets meer te veranderen, maar het heden heb ik zelf in de hand. De helft van wat een mens overkomt ligt aan het lot, de andere helft is eigen verantwoordelijkheid. Ik had het geluk dat mijn man voor zijn werk vaak niet thuis was en dan schilderde ik stiekem toch’.

In haar hang naar onafhankelijkheid begon zij ook een eigen bedrijfje, zodat zij financieel zelfstandig was van haar man. Dat bedrijf liep goed, totdat de Iraanse overheid haar benaderde om een microfoon te installeren om de mensen in haar werkplaats af te luisteren. Persheng Warzandegan: ‘Als je in Iran goed wil leven moet je dit soort deals sluiten. Mijn man vond dat ik voor mijn eigen veiligheid op dit voorstel in moest gaan, maar ik vertikte het om anderen in gevaar te brengen. Toen ik ook nog eens werd gezocht, ben ik met mijn twee kinderen naar Nederland gevlucht’.

Eenmaal in Nederland, waar zij in 1988 aankwam, besloot zij al haar kansen te benutten om bij te leren en schreef zij zich in bij de AKI in Enschede. Aanvankelijk leek het voorhaar niet mogelijk om een beurs te krijgen. De diverse instanties vonden het niet nodig dat zij nog een opleiding zou volgen, omdat zij in Iran al aan de kunstacademie was afgestudeerd. Maar Persheng stond erop dat zij ook hier de opleiding tot kunstenaar kon volgen. Uiteindelijk kon zij met een UAF beurs aan de AKI studeren en werd zij toegelaten, waarna zij schilderkunst, fotografie en keramiek studeerde.

Het veelzijdige oeuvre van Persheng Warzandegan omvat, naast schilderijen, veel keramisch werk, bronzen en sieraden. Haar centrale thema is het zoeken naar evenwicht, het vinden van balans. In haar abstracte, veelal organische vormen komt die zoektocht telkens weer tot uitdrukking. Het zoeken naar balans was en is voor Persheng beslist geen vrijblijvende aangelegenheid. In Iran had zij alles al achter zich moeten laten en moest zij in nieuwe omgeving weer van worden af aan beginnen. Dit proces moest zij nog een keer doorstaan, toen in 2000 de vuurwerkramp in Enschede haar atelier verwoestte. Dit betekende een grote klap voor haar en het duurde dan ook een tijd voordat zij de draad weer kon oppakken. In haar werk , direct na deze ingrijpende gebeurtenis, greep zij vooral naar oude mythologische motieven, ontleend aan de klassiek Perzische traditie. Dit uitte zich bijvoorbeeld in haar werken van fabeldieren.

In 2003 wachtte haar een derde grote tegenslag. Haar atelier werd in brand gestoken, waarbij zij wederom een groot deel van haar werk verloor. Een deel van de werken die zij vanaf dat moment maakte staan in deze tentoonstelling centraal. In de schilderijen en de keramische werken die hier te zien zijn keren aantal elementen terug. In de eerste plaats zijn er de menselijke vormen, die, hoe geabstraheerd ze ook zijn, in veel van haar werken herkenbaar zijn. In de tweede plaats zijn dat de organische vormen. Deze zijn eigenlijk in de een of andere vorm in haar werken terug te vinden. Een derde element zijn de muzieknoten, voor haar een symbool van de zoektocht naar harmonie en schoonheid.

Persheng Warzandegan exposeerde in verschillende Europese landen, de Verenigde Staten, Canada en Japan. In deze tentoonstelling staan vooral haar schilderkunst en haar keramische werk centraal.

Floris Schreve

Zie ook de website van Perheng Warzandegan

29 augustus – P E R S H E N G W A R Z A N D E G A N – 25 september 2010

OPENING ZONDAG 29 Augustus om 16.00uur – deur open 15.00uur

met een tweegesprek door Peggie Breitbarth – kunsthistorica en publiciste

Diversity & Art|Sint Nicolaasstraat 21|1012 NJ|Amsterdam

Persheng Warzandegan – Sanandaj, Iraans Kurdistan – woont en werkt sinds1988 in Nederland. Om breder inzicht te krijgen in de kunst in het westen en om zich een plaats te verwerven in haar nieuwe omgeving volgde zij aan de AKI – Enschede – verschillende studies en deed in 1995 met succes haar examens tekenen, schilderen en fotografie. Een jaar later volgde haar examen keramiek. Persheng heeft een natuurlijke affiniteit met keramiek en heeft daarin volledig haar eigen stijl ontwikkeld. Haar keramiek is robuust van vorm en tegelijkertijd elegant. Persheng werkt met diverse thema’s, waarin haar schilderijen en keramiek elkaar ondersteunen en aanvullen. Naast keramiek bevat haar oeuvre ook bronzen. Haar veelzijdigheid is enorm. En ter afwisseling met het grotere werk maakt zij ook sieraden in diverse technieken en materialen.

Sinds 1997 is zij lid van de Nederlandse Keramisten Vakgroep. Behalve in Europa heeft Persheng geëxposeerd in de VS en Japan.

Tijdens de aanstaande expositie in het BeemsterArtCentre zal het werk van deze veelzijdige kunstenaar in al zijn vormenrijkdom te zien zijn.

Diversity & Art|Sint Nicolaasstraat 21|1012 NJ|Amsterdam

open do 13.00-19.00 | vr/za 13.00-17.00

http://www.diversityandart.com/

Het keramische werk zoals het op de expositie te zien is

Persheng Warzandegan (rechts) en Peggie Breitbarth, kunsthistorica en een hele oude bekende van mij, die de tentoonstelling opende

var addthis_config = {“data_track_clickback”:true};

Tagged with: AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), Floris Schreve, hedendaagse kunst, Iran, Keramiek, Koerdistan, Midden Oosten, Persheng Warzandegan

1 comment

tentoonstelling Diversity & Art: Ziad Haider- زيــــــــاد حيـــــــدر

(pdf)

Ziad Haider |Untitled| 1997-oil-canv-70×50

Ziad Haider زيــــــــاد حيـــــــدر

Ziad Haider werd in 1954 geboren in Amara, een stad in het zuiden van Irak, gelegen aan de Tigris, zo’n 200 kilometer ten zuiden van Bagdad. Zijn vader was leraar Engels en de meeste van zijn broers en zussen volgden hun opleiding aan de universiteit. Toen Ziad 18 was overleed zijn vader. Kort daarna verhuisde zijn familie naar Bagdad.

De jaren waarin Ziad opgroeide vormden een roerige periode voor Irak. In 1958 had een groep nationalistische officieren, gesteund door zowel de communisten en verschillende nationalistische groepen de door de Britten gesteunde monarchie omvergeworpen. Deze staatsgreep leidde een paar jaar later tot een tweede staatsgreep, waarbij de Ba’thpartij voor het eerst een gooi naar de macht deed. In de korte tijd dat deze partij over Irak heerste oefende zij een vernietigende terreur uit. Snel daarna volgde er weer een tegencoup, waarbij een autoritair militair regime de orde voor een paar jaar wist te handhaven. In 1968, iets na de Arabische nederlaag tegen Israël, die in de hele Arabische wereld voor instabiliteit zorgde, greep de Ba’thpartij voor de tweede keer de macht. Het regime zou aan de macht blijven tot de Amerikaanse invasie van 2003.

Toch was de greep van de partij op de samenleving nog niet zo sterk toen Ziad Haider in 1972 ging studeren aan de Academie voor Schone Kunsten in Bagdad. Ondanks de turbulente recente geschiedenis en de vaak instabiele situatie had Irak een bloeiende kunstscene, een van de invloedrijkste van het Midden Oosten of zelfs de islamitische wereld. Vanaf het begin van de jaren vijftig had een groep kunstenaars, verenigd in de ‘Bagdadgroep voor Moderne Kunst’, waarvan de beroemde kunstenaar Jewad Selim het middelpunt was, de toon gezet en was Irak op het gebied van de artistieke avant-garde een van de gidslanden in de regio. Naast

Ziad Haider, Selfportrait, 1991 / oil on canvas / 240 x 140

Jewad Selim waren de kunstenaars Faiq Hassan, Shakir Hassan al-Said en Mahmoud Sabri beroemd in de hele Arabische wereld en werden zij veel nagevolgd. Vooral de invloed van Shakir Hassan, overigens een van Ziads docenten, was bijzonder groot; zijn stijl van het combineren van de islamitische abstracte traditie met een modernistische stijl heeft zijn sporen nagelaten in de kunst van de hele Arabische wereld. Maar dit was zeker niet de enige richting van de Iraakse moderne kunst, die buitengewoon pluriform was.

Precies rond de tijd dat Ziad zijn studie voltooide (in 1976) begon de situatie heel langzaam te veranderen. In een televisie-interview met de IKON vertelde Ziad: ‘Ik behoorde tot de laatste lichting studenten aan de kunstacademie die geen lid hoefde te worden van de Ba’thpartij. Kort daarna zou alles anders worden. Na de academietijd kregen studenten die partijlid waren beurzen om in het buitenland te studeren en werden zij door de staat gesteund. Ik kon het leger in’.

Hoewel Ziad eind jaren zeventig verschillende exposities had en daarnaast ook actief was als modeontwerper had zijn weigering om lid van de Ba’thpartij te worden grote consequenties. In 1979 eiste Saddam Hoessein de alleenheerschappij op en begin 1980 stortte hij zijn land in de oorlog met Iran. Vele jonge Iraki’s werden de oorlog ingestuurd om aan het front als soldaat te dienen en ook Ziad trof dit lot. De Irak/Iran oorlog was een vernietigende loopgravenoorlog, waarin uiteindelijk een miljoen Iraki’s (en een miljoen Iraniërs) de dood vonden. De jaren van oorlog betekenden een lange onderbreking van Ziads loopbaan als kunstenaar. Zijn leven zou nog een veel heviger wending nemen toen hij midden jaren tachtig, gedurende een kort verlof in Bagdad, werd gearresteerd, omdat iemand over hem had geklikt bij de geheime dienst. Voor vijf jaar verbleef Ziad Haider in de beruchte Abu Ghraib gevangenis, de donkerste periode van zijn leven (1986-1990). Nadat hij was vrijgelaten werd hij weer terug het leger ingestuurd dat net Koeweit was binnengevallen. Ook de Golfoorlog van 1991 maakte hij volledig mee.

Ziad Haider | Untitled | 1999-mixed-media-80×60

Direct na de oorlog brak in Zuid Irak een grote opstand uit tegen het regime in Bagdad. De opstandelingen, bestaande uit de Shiïetische bevolking en een deel van de Iraakse troepen die halsoverkop Koeweit hadden moeten verlaten, rekenden op steun van de Amerikanen. Op het allerlaatste moment besloten de Amerikanen de rebellen niet te steunen en stonden zij er alleen voor toen het regime in Bagdad terugsloeg. Tienduizenden opstandelingen kwamen om het leven. Ook in het noorden kwamen de Koerden in opstand. Uiteindelijk stelden de geallieerden een no-fly zone in, maar toen was het voor de opstandelingen al te laat. Tot in de jaren erna maakte het regime jacht op mogelijke tegenstanders en ook Ziad had alle redenen om zich zorgen te maken. Zijn laatste grote werk dat hij in Irak maakte, een zelfportret, zegt eigenlijk alles. Dit werk heeft hij overigens moeten achterlaten en is helaas later door het regime vernietigd.

In 1992 ontvluchtte hij Irak. Voor vijf jaar verbleef hij achtereenvolgens in Syrië en Jordanië, totdat hij in 1997 als vluchteling aan Nederland werd toegewezen. Met een paar schilderijen en een bijzonder schetsboek, kwam hij aan in ons land, waar hij zich vestigde in Amersfoort. De tekeningen in dit schetsboek, voor het eerst te zien op deze tentoonstelling, zouden de basis vormen voor zijn Nederlandse oeuvre dat hij in de jaren daarop verder zou uitwerken.

Na Amersfoort woonde hij voor korte tijd in Almere en vervolgens in Amsterdam. Net als voor veel van zijn lotgenoten, was het in eerste instantie niet makkelijk om zich hier als kunstenaar te vestigen. Naast dat hij doorwerkte aan zijn persoonlijke stijl, werkte hij ook veel als portrettist en tekende hij portretten van passanten op het Leidse Plein en het Rembrandtplein. Hier ontmoette hij ook zijn partner, de kunstenares Paula Vermeulen, die eveneens gedurende de zomermaanden portretten tekende. Uiteindelijk gingen zij wonen aan de Rozengracht.

Ziad Haider | Untitled | 1997-drawing-70×50

Nu hij na een bewogen leven zich in rustiger vaarwater bevond, begon Ziad Haider aan de opbouw van zijn indrukwekkend Nederlandse oeuvre. Naast dat hij portretten bleef tekenen en ook samen met Paula teken en schildercursussen gaf, begon zijn typerende persoonlijke stijl steeds meer vorm te krijgen. Hoewel hij ook in zijn ‘vrije werk’ figuratieve elementen toeliet, was zijn stijl grotendeels abstract, al bevatten zijn abstracte werken wel degelijk verwijzingen naar de werkelijkheid, zoals concrete gebeurtenissen uit zijn leven, of zaken die hij direct waarnam. Deze werden echter getransformeerd in een geheel eigen abstracte beeldtaal.

Het spreekt natuurlijk vanzelf dat zijn ervaringen in Irak fundamenteel waren voor zijn werk, zowel zijn tijd in het leger als de periode die hij in de gevangenis moest doorbrengen. Beide grote potloodtekeningen verwijzen hier natuurlijk direct naar. Het nummer 4445 was Ziads soldaatnummer. Een ander element, dat hier figuratief is weergegeven, maar in veel van zijn schilderijen in een meer geabstraheerde vorm terugkeert, zijn de weergave van zijn voeten. Dit motief refereert aan verschillende gebeurtenissen in zijn leven. Als soldaat moest Ziad Haider vaak lange marsen afleggen. Toen hij uit de gevangenis werd vrijgelaten was hij de enige van zijn medegevangenen die nog amper in staat was om op zijn voeten te staan. En natuurlijk hebben zijn voeten hem verder gedragen, op zijn lange reis in ballingschap, totdat hij uiteindelijk een veilige plaats vond.

Het gegeven van de voeten is niet het enige herkenbare in Ziads werken. Vaak zijn er min of meer antropomorfe elementen te ontdekken. Deze lijken vaak versmolten met vormen die doen denken aan gloeiend metaal. Het thema mens en machine speelt in het werk van Ziad een belangrijke rol. Ook dit gegeven hangt vanzelfsprekend nauw samen met zijn eigen geschiedenis van oorlog en gevangenschap.

Ziad Haider | Untitled | 2003-acr-canv-95×70

Voelbaar is in sommige werken ook de claustrofobische ruimte, die refereert aan zijn verblijf in de loopgraven, de tank en daarna de cel, al zijn deze ervaringen altijd door een transformatieproces gegaan, waardoor ze zijn te vervatten in kunst.

De in Nederland wonende Iraakse journalist, dichter en criticus Karim al-Najar over Ziad Haider: ‘For a very long time the artist, Ziad Haider, has been living in solitude, prison and rebellion. On this basis, the foregoing works constitute his open protest against the decline, triviality and prominence of half-witted personalities as well as their accession of the authority of art and culture in Iraq for more than two decades. Here we could touch the fruits of the artist’s liberty and its reflection on his works. For Ziad Haider has been able to achieve works showing his artistic talent and high professionalism within a relatively short time. We see him at the present time liberated from his dark, heavy nightmares rapidly into their embodiment through colour and musical symmetry with the different situations. It indeed counts as a visual and aesthetic view of the drama of life as well as man’s permanent question, away from directness, conventionality and false slogans’.

Untitled 2002 acryl on wooden boxes

Een uitgesproken voorbeeld waarin Ziad elementen uit zijn persoonlijke geschiedenis transformeert en uiteindelijk een plaats geeft in zijn abstracte beeldtaal is het grote doek uit 2004. Ziad zelf over dit werk in een interview voor de IKON televisie: ‘Veel officieren, soldaten, maar ook burgers hebben een lintje gekregen voor hun medewerking om van het land een grote puinhoop te maken. In dit werk heb ik gebruik gemaakt van fragmenten van linten en medailles, die men dan kreeg opgespeld. Ik heb deze elementen alleen toegepast tegen de achtergrond van de verwoestingen en de onzinnige oorlogen die ik gedurende twaalf jaar heb meegemaakt. Ik heb twaalf jaar in het leger gediend, waarvan ik vijf jaar in de gevangenis heb gezeten’.

Untitled 2003 acryl on canvas 150 x 100

Zijn verhaal wist Ziad soms ook krachtig te vatten in een aantal tekeningen, waarin hij ook experimenteerde met onconventionele technieken. In het eerste voorbeeld is te zien hoe hij in een vel met een in het Arabisch gedrukte tekst brandvlekken heeft aangebracht, waardoor deze tekst vrijwel onleesbaar en verminkt is geraakt. De schroeiplekken vertellen het verhaal opnieuw, wellicht op een andere manier, die wellicht nog indringender is.

In de lange aanloop van de laatste Amerikaanse invasie in Irak maakte Ziad een hele serie inkttekeningen, die hij vervolgens met een datumstempel bewerkte. Los van het picturale effect is dit natuurlijk ook een heel universeel symbool en een krachtige metafoor voor een aspect voor zijn leven. Ziad heeft zich gedurende zijn leven vele malen in situaties bevonden dat er geen andere keus was dan de dagen aftellen en wachten. Zie zijn lange tijd in de loopgraven, zijn lange tijd in een claustrofobische tank, zijn dagen in de gevangenis. Maar ook in ballingschap, zoals zijn verblijf in diverse landen in de hoop op een veilig heenkomen, tot zijn lange wachten in de Nederlandse vluchtelingenopvang. En als je eenmaal balling bent

Ziad Haider | Untitled | Schroeiplekken op papier

2000-fire on paper-30×21

Untitled Gemengde technieken op papier 2002 drawing 30 x 21

geworden, betekent dit afwachten langs de zijlijn op wat er met je land gaat gebeuren, zonder dat je er zelf nog iets aan kan doen, of er zelfs kunt zijn voor je dierbaren die daar zijn achtergebleven. Je bent definitief een outsider geworden, zonder zelfs maar de geringste invloed te kunnen uitoefenen. Het enige wat je kan doen is de gebeurtenissen vastleggen. Dat is wat Ziad heeft gedaan, maar dan op zijn manier als kunstenaar.

In een bepaald opzicht kwam er uiteindelijk wel een grote verandering. Hoewel Ziad, net als veel van zijn lotgenoten in ballingschap, zich grote zorgen maakte en uiteindelijk tegen de Amerikaanse invasie waren, kwam er uiteindelijk een eind aan de heerschappij van het regime van de Ba’thpartij. In de woorden van zijn vriend de Iraakse dichter Salah Hassan: ‘Ik dacht dat ik droomde, knipperde nog even met mijn ogen en werd wakker. De beelden uit Bagdad waren echt; Saddam was gevallen’.

Hoe groot de bedenkingen bij de motieven van de Amerikanen ook waren zowel bij de invasie als wat ze vervolgens met Irak zouden doen, het betekende voor Ziad wel een mogelijkheid om weer naar zijn land te bezoeken. In de herfst van 2003 zette hij deze stap. Zijn bezoek aan Irak maakte grote indruk en had ook zijn weerslag op de laatste serie werken die hij maakte. Allereerst veranderde zijn palet. Het intense rood, dat zijn werken voor die tijd sterk had gedomineerd, werd vervangen door sobere bruinen en grijzen. De heftige bewegingen in zijn composities maakten plaats voor een regelmatige opbouw.

Ziad Haider | Untitled | 2004-oil-canv-150×150-painting-mrt-2004

Het hier getoonde voorbeeld, een van zijn laatste grote werken, laat die verandering duidelijk zien. Toch zitten ook in dit werk veel zaken verwerkt met zijn vroegere ervaringen, al benadert hij zijn thematiek vanuit een nieuw perspectief. Naast dat in dit werk zijn impressies zijn verwerkt van de indrukken die hij had opgedaan aan zijn bezoek aan Irak, is de directe inspiratiebron een andere. Eind 2003 was er in Amsterdam een grote openluchttentoonstelling te zien De aarde vanuit de hemel van de Franse fotograaf Yann Arthus Bertrand. De luchtfoto’s van deze fotograaf waren op grote billboards in de buitenlucht tentoongesteld aan het Waterlooplein. Een van deze foto’s (zie hier) laat een surrealistisch beeld zien van een chaotische verzameling uitgebrande Iraakse tanks bij de Mutla Range, in de woestijn van het grensgebied van Koeweit en Irak, na een Amerikaans luchtbombardement in paniek achtergelaten door de soldaten. De geblakerde wrakken van de Iraakse legervoertuigen bij de Mutla zijn daar jarenlang blijven liggen en hadden de bijnaam ‘de karavaan van de dood’. Ziad kende deze karavaan van de dood maar al te goed, namelijk uit eigen ervaring, maar zag de restanten van deze gruwelijke gebeurtenis voor het eerst vanuit deze invalshoek, bijna alsof het een abstracte compositie was. De hel die hij op de grond had meegemaakt, zag hij nu van een afstand, letterlijk vanuit een ander perspectief. Ook elementen van die foto heeft hij verwerkt in dit grote abstracte doek, zij het op een indirecte manier.

Het bovenstaande werk was ook de blikvanger van het festival ‘Iraakse kunsten in Amsterdam’, voor Ziad Haider en voor veel andere Iraakse kunstenaars een belangrijk hoogtepunt. Het huis van Ziad en Paula was altijd al een belangrijk trefpunt van vele Iraakse kunstenaars, dichters, musici en journalisten. Daar ontstond ook het idee voor het festival. Op initiatief van Ziad besloten een aantal kunstenaars en dichters om gezamenlijk naar buiten te treden voor een culturele manifestatie. De belangrijkste drijfveer was om te laten zien dat er ook een ander Irak was. In het najaar van 2004 werd er een expositie georganiseerd en traden er gedurende anderhalve maand op verschillende middagen Iraakse dichters, musici en acteurs op. Het festival, dat goed bezocht werd, betekende een reünie van vele oorspronkelijke artistieke talenten en vooral een groot feest van de Iraakse kunst en cultuur in Nederland. De dichtbundel, die nav dit festival twee jaar later uitkwam is dan ook aan Ziad opgedragen.

Het jaar daarop leek een voorspoedig jaar te worden. Ziad kreeg een nieuw atelier, in het havengebied buiten Amsterdam. Hij was daar nog bezig het atelier gebruiksklaar te maken toen hij in januari 2006 getroffen werd door een hartaanval en overleed.

Voor Ziads vele vrienden, in de eerste plaats Paula, maar ook veel Iraakse kunstenaars in Nederland en de paar Nederlanders die zich met de kunst van Irak bezighielden, waaronder ikzelf, betekende het overlijden van Ziad een groot verlies. Naast dat hij een bijzonder kunstenaar was en dat hij zeker ook in Nederland nog veel verder had kunnen komen, was dit ook het verlies van iemand die ons zeer dierbaar was. Met deze tentoonstelling brengen we hem en zijn werk een hommage, dat er gelukkig nog is en het verdient om gezien te worden.

Floris Schreve, april 2010

Ziad Haider – Al Almara, Irak 1954 – overleden 2006 in Amsterdam

Andere artikelen over Ziad Haider

The Duality of Light and Darkness
contributed by Adnan Husayn Ahmed http://www.ziadhaider.net/contributions_duality.php

The Sense of Paradox
contributed by Sa’ad Hadi http://www.ziadhaider.net/contributions_paradox.php

Dineke Huizenga, ‘De geschiedenis als materiaal’, Soera 12/3, 2004

High Professionalism and Accumulated Treasure
contributed by Karim al-Najjar http://www.ziadhaider.net/contributions_treasure.php

The Language of Contrast
contributed by Ahmed al-Sudani http://www.ziadhaider.net/contributions_contrast.php

Documentaire over oa Ziad Haider http://www.ikonrtv.nl/factor/index.asp?oId=924

Het programma van ‘Ik stap over de boog van duisternis; Iraakse kunsten in Amsterdam’, door Ziad geïnitieerd http://aidanederland.nl/wordpress/archief/discipline/multidisciplinair/seizoen-2004-2005/iraakse-kunsten-in-amsterdam/

Het gedicht ‘Ziad Haider’, van de in Nederland wonende Iraakse dichter Naji Rahim (Arabisch, hij zal dit op de opening voordragen) http://www.ziadhaider.net/contributions_poem.php

De dichtbundel, verschenen naar aanleiding van het festival, Dwaallicht; tien Iraakse dichters in Nederland, (red. Chlaan Charif, Dineke Huizenga en Mowaffk al-Sawad) uitgeverij de passage Groningen, 2006, is aan Ziad Haider opgedragen

Een In Memoriam op de site van de Iraqi Artists Association, door Amr Hanna (Arabisch): http://al-nnas.com/THEKRIAT/21zd.htm

Obituary Ziad Haider (1954-2006) by Dineke Huizenga: http://aidanederland.nl/wordpress/kunsten/beeldend/ziad-haider/

Exhibition of works of the late – Z I A D H A I D E R – from April 25 till June 12, 2010

زيــــــــاد حيـــــــدر

Ziad Haider, Untitled, oil on canvas, 1997

OPENING will take place on SUNDAY APRIL 25 at 4.00 pm – door opens at 3.00pm

by Chris Keulemans – writer and director of ‘De Tolhuistuin’ in Amsterdam North

Ziad Haider, Al Almara, Iraq 1954 – 2006 Amsterdam – a tribute

The Iraqi painter Ziad Haider did his studies in Baghdad at the Academy of Fine Arts. He became a recognised artist. He exhibited inside and outside Iraq. His life was marked by the wars by Iraq against Iran (1980-1988) and the Gulf War (1990-1991). It had a strong impact on his work.

In 1997 he arrived in the Netherlands with some paintings and a few sketches in pencil that reflected the turbulence in his personal history. The sketches will be exhibited for the first time. They form the basis for his Dutch oeuvre that will be on show in the exhibition: Paintings in intense reds and black and a few big drawings in black pencil.

Ziad Haider died in 2006 in Amsterdam.

With this exhibition BeemsterArtCentre honours Haider as a remarkable artist. He was much loved by many people and the centre where many Iraqi refugee artists met. The results of the sales during this exhibition will benefit Ziad’s family in Iraq.

Wednesday May 19 – ‘Origin and Development of Modern Art in Iraq’

Lecture by Floris Schreve – Dutch spoken (see also this article in Dutch)

See also Ziad Haider’s website: http://www.ziadhaider.net/home.php

25 april – Z I A D H A I D E R – 12 juni 2010

OPENING ZONDAG 25 APRIL om 16.00uur – deur open 15.00uur

door Chris Keulemans – schrijver en directeur van de Tolhuistuin in Amsterdam Noord

BeemsterArtCentre | Sint Nicolaasstraat 21 | 1012 NJ | Amsterdam

Ziad Haider – Al Almara, Irak 1954 – overleden 2006 in Amsterdam

– een eerbetoon

Ziad volgde zijn opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten in Bagdad in de periode 1972 -1976. Van meet af aan kreeg hij erkenning voor zijn werk en exposeerde in en buiten Irak. Zijn leven werd getekend door de oorlogen van Irak tegen Iran (1980-1988) en de Golfoorlog (1990-1992). Zijn werk draagt daar de sporen van.

In 1997 kwam Haider aan in Nederland met een paar schilderijen en een handvol potloodschetsen betrekking hebbend op zijn persoonlijke, bewogen geschiedenis. Deze schetsen worden voor het eerst tentoongesteld. Ze vormen de basis voor zijn Nederlandse oeuvre dat in deze expositie wordt getoond: doeken met Intens en heftig kleurgebruik en een drietal grote potlood tekeningen.

Ziad Haider overleed in 2006 in Amsterdam.

Met deze expositie wil BeemsterArtCentre eer bewijzen aan Haider. Hij was geliefd bij velen en een gastvrij ontmoetingspunt voor een grote kring van gevluchte kunstenaars uit Irak.

De opbrengst van de verkoop tijdens de expositie zal ten goede komen aan zijn familie in Irak.

Woensdag 19 mei om 20.00

L e z i n g

door Floris Schreve

‘Oorsprong en ontwikkeling van de moderne kunst in Irak’

zie ook dit artikel

(deur open vanaf 19.30)

Diversity & Art | Sint Nicolaasstraat 21 | 1012 NJ | Amsterdam

open do 13.00-19.00 | vr t/m za 13.00-17.00

zie ook de website van Ziad Haider: http://www.ziadhaider.net/home.php

Wegens grote belangstelling zal de expositie van

Z I A D H A I D E R

worden verlengd

t/m zaterdag 12 juni

Openingswoord van Chris Keulemans

Ziad Haider
Beemster Art 25 april 2010

Het eerste dat je opvalt aan de schilderijen en tekeningen van Ziad Haider is dat de wereld erachter altijd groter is dan het werk zelf. Hoe compact en solide veel van de composities ook zijn, ze zijn niet in zichzelf besloten. Het mogen stuk voor stuk samengebalde bonken levenservaring zijn, massief ingeklonken beelden met diepe lagen, ze zijn niet opgesloten binnen de lijst. Een man in een gevangeniscel is meer dan zijn lichaam tussen vier muren; hij is ook, en vooral, de imprint van de man die daarbuiten leeft en denkt en rouwt en feest, een man die onder de open hemel een geschiedenis en toekomst heeft, een leven dat zich elke dag verder uitbreidt. Zo zie je ook in het werk van Ziad tegelijk de geconcentreerde intensiteit van een gevangen moment als de woede en het verlangen van een geest die zich niets gelegen laat liggen aan welke inperking dan ook.

Ik heb Ziad Haider nauwelijks gekend. Een mooie man, dat zag ik meteen, die zich makkelijk bewoog tussen de vrienden en vreemden om hem heen, tijdens de enkele evenementen dat ik hem kort ontmoette. Zo iemand die je, onmiddellijk en zonder dikke boeken te hoeven lezen, doet begrijpen waarom onrecht onrecht heet. Er valt geen enkele reden te bedenken waarom zo’n man een leven moet lijden van oorlog, gevangenis, marteling, vlucht en de pijn van ballingschap. Je hoeft geen kamerdebatten te voeren om te begrijpen waarom zo’n man hier, of waar dan ook ter wereld, welkom hoort te zijn.
En toch heeft hij het allemaal meegemaakt. Gedwongen te vechten in twee oorlogen – de Iraaks-Iraanse oorlog en de Golf-oorlog – kende hij de claustrofobie van de tanks, de uitputting van marsen door de woestijn, de angst in de loopgraven. Toen hij later in een aangeschoten bui besloot tegen een portret van Saddam Hussein aan te plassen werd hij aangegeven en verdween hij voor vijf jaar in de gevangenis van Abu Ghraib. Daar werd hij zo zwaar gemarteld dat hij nauwelijks meer kon lopen. Maar hij liep. Zijn voeten droegen hem van Irak naar Syrië, Jordanië en Nederland. Hij heeft die trotse voeten in veel van zijn werk vereeuwigd. Eenmaal in Amsterdam vond hij de liefde. Paula en hij woonden aan de Rozengracht; hun huis werd een ontmoetingsplek voor vrienden van ver en dichtbij. Zo werd hij een van die mensen die ervoor zorgden dat de Irakese intelligentsia nu ook een niet weg te denken onderdeel vormt van het culturele leven in deze stad. Een van die mensen die ervoor zorgden dat de ervaring van oorlog, gevangenschap, dictatuur en ballingschap nu ook deel uitmaken van ons collectieve bewustzijn.

Zelf ben ik een Amsterdammer die drie gelukkige jongensjaren heeft doorgebracht in Bagdad, tussen 1965 en 1968, als zoon van een ontwikkelingswerker. Ik herinner me een kleurige, levendige stad, de lichtjes langs de Tigris, de groene parken, de wijde boulevards en de volgestouwde markten, waar een Hollands jongetje met zongebleekte haren zich overal welkom voelde.
Des te meer grijpt het me aan om te zien hoe donker en grimmig in deze werken het residu is van Ziads Irakese jaren. Het zwart, grijs, rood en oranje van machinerie, gevangenismuren, vuur en explosies, ze domineren alles. Het is een loden herinnering die al het andere overweldigt. Het zou de zwaarte van dit werk verstikkend maken, als er niet ook de sprankjes licht waren, het verzet dat zich uit in koppige verfstreken, vormen die uit de bocht vliegen, de diepte van de wereld achter en buiten de muren.

Een schilder kan in van alles gevangen zitten. In de traditie van grote voorgangers die geen tegenspraak dulden. In de vergulde tralies van zijn techniek. In de obsessies die zijn blik op het leven als inktvlekken zwart kleuren. In de nachtmerries die zijn wakende uren overschaduwen. In de basisvormen die zich keer op keer aan hem opdringen, telkens als hij aan een blanco doek begint. En zelfs letterlijk, tussen de muren van een foltercel die al teveel menselijke pijn hebben gezien.
Ziad Haider kende al die vormen van gevangenschap. Hij droeg de cel met zich mee. De eenzame opsluiting bleef terugkomen. Uiteindelijk is hij er zelfs aan bezweken, in 2006, toen de berechting van Saddam Hussein, de dictator die verantwoordelijk was voor zoveel van het onrecht in zijn leven, hem op het hart sloeg. In zijn werk is bijna fysiek te zien hoe hij de gevangenschap schilderij na schilderij te lijf ging, in het onstuitbare verlangen er ooit doorheen te breken. Elk nieuw werk was een stap op weg naar de bevrijding. Naar het lopen onder een open hemel, de vrijheid tegemoet.
De horizon lag open achter het zwart, grijs en rood. Nu zijn werk liefdevol bij elkaar is gebracht in deze ruimte is dat beter dan ooit te zien.

Chris Keulemans, 25-4-2010

Chris Keulemans en de dichter Naji Rahim op de opening, 25-4-2010

Ziad Haider

door Naji Rahim (helaas geen vertaling beschikbaar)

زيــــــــاد حيـــــــدر
ناجي رحيم *

لا رتوشَ على جبينِ الليل
لا نجومَ تـُوقِدُ حطبَ الأحلام
لا امرأةَ تقفُ عند النافذة
لا تلويحةَ دافئةً كفـِراش ِالمـُتـْعـَبِ
أعمارٌ يأكلُها السّوس ُ

( ولكنّي من الأحزانِ تعبتُ )
لا أَرثيكَ بل أَرثي الشوارعَ والسّاحاتِ التي غادرتْكَ
أَرثي العابرينَ على الأرصفةِ بوجوهٍ مجعَّدة
أَرثي المأخوذينَ بأرباحِ اليوم،
المتورّمينَ في أحشـاءِ الحانات
أَرثي الأطيافَ التي تـتقافـزُ في مخيّـلتي
أَرثي قطّتَكَ الصغيرة
نَسَتْ طعامَها ونامتْ تحت كرسيٍّ في سـَوادِ المرسم ِ
أَرثي باولا ** المشدوهةَ وهي تحدّقُ في ساعةٍ على الجدار
تبتسمُ وهي تـسافرُ في الوجوهِ تُبحرُ في العيونِ ولا ترى شيئا

وحدَكَ إلى ركنٍ لايَطرقـُه الناس ْ

قبل أسبوعين ِ
في ليلةٍ عراقيةٍ مـنـزوعة ٍ عن العراق
في أمستردامَ في حفل ِتوقيع ِالكتابِ عانقتَني ولم يَدُرْ في بالي
أنّكَ مهمومٌ بالسّفرِ إلى أقصى الأرض ِ
وحدَكَ إلى ركن ٍ لا يَطرقـُه النـّاسُ ولا حتى قطتُكَ الصغيرة

الآنَ وعندَ البابِ على الشارع ِ
حيثُ مسافةٌ بحجمِ الكونِ تَفصلُنا
أراكَ َواقفاً في معطفِكَ الأسودِ مـُطرقاً وأنتَ تنظر ُإلى أسفل
آهٍ لو عرفتُ فيمَ تُـفَكّر …

**باولا رفيقة حياة الفنان زياد حيدر في هولندا وهي تحترف التشكيل أيضا

* شاعر عراقي مقيم في هولندا
هولندا

05-01-2006

Ziads vriend en collega-kunstenaar Qassim Alsaedy (zie ook deze eerdere bijdragen)

Bird of the south:
Ziad Haider

The blockaded bird, bird of the south,
Had only one choice,
just one tree, there… far away , beyond the farthest dreams; paradise tree ; where he could gather, whatever he likes, without to be afraid or to be punished…
The freedom tree…
Ziad call it; dream’s port,
While the others call it: Holland
There was our second meeting, after three decades of absence; the first was at the academy of fine arts in Baghdad in the early seventies…
From that port; we both and other friends, navigated our art ships to explore the new world of art.

The immigrant bird: Ziad Haider
Was busy, furnishing his nest with brushes, colors and over full glass of eagerness to his; first branches, first loved home, which have been stolen from his fingers hand.
The land which had been minimized to be just a prison cell or front of war.
The dictator took a lot of the dear things of Ziad, but his long black coat, but his glorious heart, but his soul civilization, hospitality, but his talents and kindness .
Ziad was happy in his Amsterdam. He got back the sense of life, the fascists had to broken in Ziad’s heart.
He begun to clean up his kingdom from the ash of the war, and the smoke of his fired years, he made his best paintings.
Group exhibitions were his pleasure, his wide window to meet the others and to renew his love to the world.
Today we celebrate the opening of his first solo exhibition
I can see him in his new kingdom, now, smiling.
Thank you Floris Schreve, thank you Paula.

Dear Friends,

It does not matter if Ziad shall come late this night.
He is on his way between the heart and the memory.
The light of his being is shining from his paintings and drawings.
What shall remain from the artist is the beauty.

The ray of light is the code of Ziad.
He is between the third eye and the heart of the art work.
Let us see!

Thank you

Qassim Alsaedy
16.4.2010

Qassim Alsaedy, voor een Iraakse televisiezender, die aanwezig was om opnames te maken

De zanger Saleh Bustan, die Ziads favoriete lied ten gehore bracht

de journalist/dichter/criticus Karim al-Najar (hierboven aangehaald) en de acteur Saleh Hassan Faris

De dichter Salah Hassan (hierboven aangehaald)

Saleh Bustan en Naji Rahim. Zie hier een registratie van hun bijdragen aan de opening

Het Nederlandse gedicht, voorgedragen door Naji Rahim op de opening:

Wit

Belangrijk is voor mij

niets te ontmoeten dan regels met open ogen

die mij prikkelen

die mij uitdagen

ik ben het hoofd dat schudt

en een pen die de dingen zelf laat spreken

ik ben de zuiverheid van een lied

voor de morgen van de vogels

de zuiverheid van een glas dat niet weet waar het terugkomt

ik ben het zwijgen van de zetels

in een kamer vol bewoners

ik ben de triller van een eenzame vogel

ik ben de vriend

die afscheid van mij nam

op een morgen

en toen de schedel van de tijd

doorboorde

en ging slapen..

Naji Rahim

De dichter Chalaan Chaarif met de kunstenares Paula Vermeulen, Ziads partner

De kunstenares Louwrien Wijers en ikzelf. Linksachter Naji Rahim en Chris Keulemans

Naji Rahim en Chalaan Charif. Rechts (op de fiets) Chris Keulemans. Achter ikzelf (met papier in de hand), de journaliste Cecile Landman en Karim al-Najar. Helemaal links (en profile) Salah Hassan

De in België werkzame Iraakse kunstenaar en Ziads jeugdvriend Hemadi

Saleh Hassan Faris

Karim al-Najar. Links, ikzelf vanaf de rug

Saleh Hassan Faris, Chris Keulemans en Salah Hassan. Rechts Karim al-Najar, ikzelf (vanaf de rug) en de kunstenares Iman Ali

Mijn moeder in gesprek met Herman Divendal. Linksvoor mijn tante/achternicht Jetteke Frijda. Daarachter Qassim Alsaedy met zijn vrouw Nebal Shamki en zijn dochter Urok. Helemaal daarachter mijn vader en Eelco Dijk (bestuurslid BeemsterArtCentre)

Ikzelf

Saleh Bustan, Saleh Hassan Faris, Hemadi, Chalaan Charif en Karim al-Najar

foto’s: Nebal Shamki, Herman Divendal (directeur AIDA), Paula Vermeulen en ikzelf

‘Beeldenstorm’, Factor (Ikon, 17-6-2003), interviews met vijf Iraakse kunstenaars, waaronder Ziad Haider en Qassim Alsaedy, over het vroegere Iraakse regime (deel 1, daarna doorklikken voor vervolg)

OnToplist Analytics is brought to you by praca
Add blog to our directory.

Tagged with: AIDA, AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), Contemporary Iraqi Art, Floris Schreve, hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Arabische wereld, hedendaagse kunst Irak, Irak, kunst, LinkedIn, niet-westerse kunst, فلوريس سحرافا, Ziad Haider, الفنانين العراقيين في المنفى, زيــــــــاد حيـــــــدر, زياد حيدر

2 comments

Tentoonstelling Diversity & Art: Hoshyar Saeed Rasheed

Posted in Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Irak, Iraakse kunstenaars, Irak, kunst, Midden Oosten, moderne kunst Irak, niet-westerse hedendaagse kunst, Uncategorized, فنانون من دول عربية في هولندا by Floris Schreve on 26 februari 2010

afb. 1: Op zoek

Hoshyar Saeed Rasheed هوشيار رشيد

Hoshyar Saeed Rasheed werd in 1971 geboren in Sulaymania, Iraaks Koerdistan. Hij groeide op in een milieu waarin kunst en cultuur een belangrijke rol speelden. Zijn oom was een beroemde zanger en zijn oudere broer Rebwar, tegenwoordig een van de bekendste Koerdische kunstenaars (nu werkzaam in Engeland), was zijn eerste leermeester. In de tijd dat Hosyar opgroeide was in Irak de Ba’thpartij al aan de macht (sinds 1968). Vanaf de jaren zeventig waren er geregeld gewapende confrontaties tussen de centrale regering in Bagdad en de verschillende Koerdische partijen die naar autonomie of onafhankelijkheid streefden. Dit had tot gevolg dat het voor Koerden niet mogelijk was om in de Iraakse hoofdstad te studeren. Dus in tegenstelling tot de lichting Koerdische kunstenaars van de generatie daarvoor, was het voor Hoshyar niet mogelijk om te studeren aan de kunstacademie van Bagdad. Het werk van Hosyar staat dan ook iets losser van de traditie van de moderne kunst van Irak, dan dat van de oudere generatie Koerdische kunstenaars.

afb. 2: Nachtelijk licht

De turbulente ontwikkelingen in Koerdistan bepaalden in grote mate zijn jeugd. Net als zijn broer Rebwar was Hoshyar ook politiek actief en werd hij ook gezocht door het Iraakse regime. In 1988, toen de oorlog met Iran op zijn einde liep, lanceerde de regime in Bagdad de beruchte Anfal campagne in de Koerdische regio. Naast de beruchte gifgasaanvallen, waarvan die op Halabja in het westen het meest bekend is geworden, trachtte het regime ook het Koerdische platteland te zuiveren. Honderden Koerdische dorpen werden met de grond gelijk gemaakt en de inwoners werden gedeporteerd naar de zuidelijke woestijnen, waar zij de dood vonden in massagraven. Op die manier zijn er 180.000 Koerden om het leven gekomen.

afb. 3: Anfal

Ook in de steden werd jacht gemaakt op iedereen die ervan verdacht werd iets te maken te hebben met het Koerdische verzet. In 1989 werd ook Hoshyar gearresteerd. Een half jaar was hij in handen van de beruchte Amm al-Amm, Saddams speciale geheime dienst, weer een aparte eenheid binnen het grotere geheel van de Iraakse veiligheidsdiensten. Daarna kwam hij terecht in de inmiddels ook in het westen beruchte Abu Ghraib gevangenis in Bagdad. Nadat

afb. 4: Schaduw van het verleden

hij daar een half jaar verbleef werd hij overgebracht naar de Badosh gevangenis in Mosul (Noord Irak). Het was rond die tijd (1991) dat het Iraakse leger door de geallieerde troepenmacht uit Koeweit verdreven werd en overal in het land kwam het Iraakse volk in opstand. De volksopstand begon in het zuiden, maar sloeg al snel over naar de Koerdische regio. Ook in Mosul begon men zich te roeren. Het gevolg was echter dat het Iraakse regime vele gevangenen, waaronder Hoshyar, weer overplaatste naar de Abu Ghraib. Uiteindelijk kwam Hoshyar in 1991 vrij, met een uitwisseling van gevangenen die door het Koerdische verzet waren gemaakt op het Iraakse leger.

Toch was het leven in Irak niet veilig, ook niet in de inmiddels min of meer autonome regio Koerdistan. Hoewel het regime er officieel was verdreven en er door de VN een No Fly zone was ingesteld, waren de geheime diensten op de grond nog altijd actief. Hoshyar stond nog op een zwarte lijst en de Koerdische autonome regio was nog steeds een gevaarlijke plaats voor degenen die door het regime actief gezocht werden. Om die reden verliet hij uiteindelijk zijn vaderland en nam wijk naar Rusland. In 1992 begon hij zijn opleiding aan het Surikov Instituut in Moskou. Een programma van de UAF maakte het voor hem mogelijk om zijn opleiding te vervolgen in Nederland. In 1993 studeerde hij een jaar aan de AKI in Enschede en in de periode 1994-1995 voltooide hij zijn studie aan de Rietveld Academie in Amsterdam. Sinds die tijd heeft hij zich als zelfstandig kunstenaar gevestigd in Amsterdam en exposeerde hij in binnen en buitenland.

Aanvankelijk werd het werk van Hoshyar sterk bepaald door zijn herinneringen aan Koerdistan. Het eerste dat in dat werk opviel waren heldere en primaire kleuren en de weelderige vormentaal. Een belangrijke inspiratiebron was de Koerdische volkskunst. Voor Hoshyar was dit iets buitengewoon wezenlijks. Omdat er veel van de traditionele Koerdische cultuur was vernietigd wilde hij in zijn werk de herinnering levend houden. Het ging hem overigens niet om een directe voortzetting van deze rijke traditie; wel verwerkte hij elementen op een persoonlijke manier in zijn werk.

In de loop der jaren is zijn werk steeds soberder van compositie geworden. De overdadige vormentaal van zijn vroege periode heeft plaatsgemaakt voor rustige en evenwichtige composities. Ook is zijn werk steeds abstracter geworden, al is het dat nooit helemaal. Er zijn altijd figuratieve elementen aanwezig, die voor hem een krachtige symbolische betekenis hebben. Er zijn drie elementen die veel in zijn recente werken terugkomen.

afb. 5: Blauwe woorden

Allereerst is er motief van de vis. De vis is voor hem het symbool van leven. Waar vissen zijn is leven mogelijk. In zijn context een begrijpelijk symbool, als je bedenkt dat in de chemisch vervuilde gebieden in Koerdistan ook de vissen verdwenen. Op die manier is de vis voor hem een soort teken van leven geworden.

Een ander terugkerend element is de windzak, een motief dat veel terugkeert in zijn recentere werk, ook in zijn verder bijna geheel abstracte schilderijen. De windzak heeft zowel als compositorisch element als in de werkelijke zin een functie. Het laat zien dat alles permanent in beweging is en dat alles aan verandering onderhevig is.

Het derde motief dat veel terugkeert in zijn werk is een touwtje of eigenlijk een elastiekje. Dit gegeven is sterk verbonden met zijn persoonlijke geschiedenis. In de tijd dat Hoshyar op school zat verstopte hij geheime berichten of verboden boeken en geschriften tussen zijn normale boeken, bijeengehouden met een elastiekje. Op die manier moest hij vaak de controleposten van het Iraakse leger passeren. Nu hij in ballingschap zijn vrijheid heeft gevonden, durft hij zijn elastieken steeds losser te maken, waardoor de verborgen boodschappen tevoorschijn komen.

Een gegeven dat de kunstenaar ook altijd heeft gefascineerd zijn sporen die mensen achterlaten op oude muren. Dat is gezien zijn herkomst enigszins begrijpelijk. Het oude Irak (Mesopotamië), waar sinds de oudheid vele beschavingen kwamen en gingen is vergeven van oude menselijke overblijfselen. In de vroegste tijden hadden mensen de gewoonte om hun namen op de muren te schrijven, als een soort naambordje. Latere generaties schreven daar weer overheen. In de hedendaagse volkscultuur bestaat deze traditie nog steeds. Hoshyar maakte recent een reis door het Syrische gedeelte van Koerdistan, waar hij een fascinerende serie foto’s maakte van de muren van de oude huizen in de Koerdische dorpen en steden.

afb. 6: Verdwijn uit je schaduw, sculptuur (papier-maché )

afb. 7: Schaal (keramiek)

Hoshyar is een zeer veelzijdige kunstenaar, die ook met verschillende materialen werkt. Op deze tentoonstelling zijn daar een aantal voorbeelden te zien. Naast schilderijen maakt hij ook objecten van papier-maché en keramiek, ook op deze tentoonstelling te zien. Van de laatste categorie zijn op deze tentoonstelling een paar grote borden te zien en een serie tegels. Ook dit staat in een lange Iraakse traditie. De oude muren van de gebouwen in verschillende beschavingen van het oude Mesopotamië (Sumerië, Akkadië, Assyrië en Babylonië) waren immers vaak overdekt met keramische mozaïeken.

Naast deze kleinere sculpturale objecten heeft hij ook een paar monumentale werken vervaardigd. Zo werd hij, samen met zijn broer Rebwar, in 2005 door de Koerdische regering uitgenodigd om het herdenkingsmonument in Halabja te vernieuwen. Van Hosyars hand werden een aantal mozaïeken geplaatst.

Een hele bijzondere opdracht kreeg Hosyar van Amnesty International. Hij werd uitgenodigd om in Colombia een monument te vervaardigen voor de slachtoffers van de burgeroorlog. Van 2000 tot 2002 verbleef hij lange periodes daar. Naast het werk aan het monument gaf hij ook workshops voor de weeskinderen van de oorlog.

In deze tentoonstelling bieden wij een brede kijk op deze veelzijdige en bijzondere kunstenaar, met de nadruk op zijn recente werk.

Floris Schreve, februari 2010

afb. 8: Monument Columbia, ‘De schaduw van de liefde’ (2000-2002)

26 februari t/m 26 maart 2010

OPENING VRIJDAG 26 FEBRUARI om 18.00 door Jaap Versteegh – kunsthistoricus en publicist

deur open 17.00 uur

uit het Parool (zie ook http://danielbertina.wordpress.com/2010/02/26/kunst-uit-koerdistan-via-abu-ghraib/):

Hoshyar met Herman Divendal, coördinator van AIDA, op de opening

De Iraaks-Koerdische kunstenaar Aras Kareem (zie dit eerdere artikel) en ikzelf op de opening

Tagged with: AIDA, AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), Anfal, Anfal campagne, Contemporary Iraqi Art, Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), Floris Schreve, Halabja, hedendaagse kunst Irak, Hoshyar Saeed Rasheed, Koerdistan, LinkedIn, هوشيار رشيد, الفنانين العراقيين في المنفى

leave a comment

Tentoonstelling Diversity & Art- Adil Elsanousi

Posted in Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), hedendaagse kunst, hedendaagse kunst Arabische wereld, kunst, kunstenaars uit Arabische landen in Nederland, niet-westerse hedendaagse kunst, فنانون من دول عربية في هولندا by Floris Schreve on 20 november 2009

Het verloren paradijs

Adil Elsanousi

Adil Badawi Ali Elsanousi (Berber, Soedan, 1960) volgde zijn opleiding grafisch ontwerp aan het College of Fine and Applied Art in Khartoum, waar hij in 1981 afstudeerde. Het was vooral zijn vader, onderwijzer op een lagere school, die zijn talent ontdekte en hem sterk stimuleerde om deze weg in te slaan.

Hoewel dit niet in brede kring bekend is, had Khartoum een kleine maar zeer levendige kunstscene. In een land dat gedurende de laatste decennia vaak verscheurd was door armoede, oorlog en moeilijke politieke omstandigheden is het opmerkelijk dat er uit deze Soedaanse kunstwereld toch een paar mensen zijn opgestaan die een buitengewoon oorspronkelijke en ook originele bijdrage hebben geleverd aan de internationale kunst en daar nog steeds een belangrijke rol in spelen. Een bekend voorbeeld is de kunstenaar Rashid Diab, een van de bekendste hedendaagse kunstenaars van het islamitische cultuurgebied. Hij studeerde een paar jaar eerder dan Elsanousi. Ook was de tegenwoordig beroemde curator en kunsthistoricus Salah Hassan (curator van vele internationale tentoonstellingen en Biennales, oprichter van het tijdschrift NKA: Journal of Contemporary African Art en hoogleraar aan de Cornell University in Ithaca, New York) een van zijn docenten.
Na zijn studie werd Elsanousi kunstdocent, hoewel hij ook vrij werk maakte. Vanaf 1986 was hij ook docent in Koeweit, waar abrupt een einde aan kwam toen de Iraakse legers Koeweit binnenvielen. Elsanousi was op dat moment met vakantie in zijn geboorteland, maar hij kon dus niet meer terugkeren. Eerder was Elsanousi al in Irak geweest. Ondanks de dictatuur kende ook Irak een bloeiende en bovendien veel grotere kunstscene, waar Elsanousi uitgebreid van kennis had genomen. Iedereen die de moderne en hedendaagse kunst van Irak, of zelfs de Arabische wereld een beetje kent, zal enige verwantschap met het werk van een grote kunstenaar als Dhia Azzawi niet ontgaan, al zijn er ook grote verschillen.
Elsanousi exposeerde ook in Europa. Een belangrijke gebeurtenis was een expositie in Parijs in het Maison d’Egypte (samen met Rashid Diab ) in 1991.

De omstandigheden in Soedan waren echter buitengewoon moeilijk. De oorlog dreef hem uiteindelijk in ballingschap. In 1998 arriveerde hij in Nederland, waar hij twee jaar in een asielzoekerscentrum verbleef. In die tijd kwam hij voor het eerst in contact met AIDA en ook met Amnesty International, waar hij een paar opdrachten voor kreeg. Na zijn tijd als asielzoeker vestigde hij zich in Zeist en uiteindelijk in Rotterdam.
In het werk van Elsanousi zijn verschillende culturele invloeden zichtbaar, die hij tot een persoonlijke beeldtaal heeft verwerkt. Sommige elementen zijn direct herkenbaar als beelden uit zijn vaderland, zoals vrouwen gehuld in witte sluiers. Ook maakt hij gebruik van symbolen en tekens uit de Afrikaanse volkskunst, zoals maskers. Het grote rode werk dat op deze expositie te zien is was oorspronkelijk een decorstuk, geschilderd voor het festival Poetry on Stage, in de Balie in 1991. In dit werk zijn de Afrikaanse elementen duidelijk aanwezig, al ontbreekt het Nederlandse vlaggetje niet.

Een ander terugkerend motief is zijn gebruik van het Arabisch schrift als picturaal element. Elsanousi staat hierbij in een twintigste eeuwse traditie binnen de kunsten van de Arabische en eigenlijk de islamitische wereld. In veel islamitische landen was het gebruik van deze al aanwezige abstracte traditie een logisch antwoord op de internationale abstracte kunst. De Palestijnse kunsthistoricus Brahim Alaoui, curator bij het Institut du Monde Arabe in Parijs en een belangrijke autoriteit op dit gebied, spreekt zelfs van een apart soort stroming: ‘l’Ecole de Signe’. Beroemde voorbeelden van deze richting zijn Rachid Koraichi (Algerije), Shakir Hassan al-Said (Irak), Ali Omar Ermes (Libië), of de zelfs ‘op art-achtige’ werken van Kamal Boullata (Palestijnse gebieden). Net als de bovengenoemde kunstenaars past Elsanousi dit weer op een volstrekt eigen en persoonlijke manier toe.

Beide kunstenaars, hoe verschillend ze ook zijn qua werk, verhalen en culturele achtergrond hebben toch een paar dingen met elkaar gemeen. Adil Elsanousi en Gregory Kohelet staan sterk in hun eigen traditie, maar hebben op hun verschillende omzwervingen verschillende elementen toegevoegd aan hun werk. Deze zijn samengevoegd in hun eigen persoonlijke beeldtaal die in beide gevallen sterk en oorspronkelijk is.

Floris Schreve

van 20 november t/m 18 december, Sint Nicolaasstraat 21

Op Donderdag 17 december 2009 om 20.00 uur vindt er een gesprek met de kunstenaars plaats door Paul Faber (Afrika-conservator Tropenmuseum Amsterdam)

Openingsspeech van Lena Euwens, directeur van de Hortus Amsterdam

Amsterdam, 20 november 2009.

Het verloren paradijs

Dames en heren van harte welkom bij deze tentoonstelling in de Sint Nicolaasstraat.

Vorige week zaterdag, daags voor de intocht, verklapte mijn zevenjarige dochter mij een geheim.
De pieten, zo fluisterde zij mij in het oor, zijn helemaal geen echte pieten, geschminkt met schoensmeer zijn ze en bovendien, met die cadeautjes dat klopt ook niet helemaal. De ouders helpen soms mee, want alleen de Sinterklaas is echt, maar hij is zo oud dat hij al dat werk niet alleen afkan. Vandaar.
Maar ik mocht het aan niemand vertellen.

Wie herkent dit niet? Het geloof in, de waarneming van schoonheid, een welhaast perfecte wereld die ineens barsten vertoont. Bijna als een soort reflex leidt de vrees voor verlies bij de eerste dreiging vaak tot een verdieping van het geloof. Maar wie zijn ogen of geest geopend houdt kan vervolgens niet anders dan met de feiten dealen.

En die zijn vaak bikkelhard,
Ja een speech ter opening van een tentoonstelling die het verloren paradijs heet kan niet anders dan een treurig verhaal vertellen. Tragiek is immers ook de achtergrond van Aida, een stichting ter ondersteuning van kunstenaars uit de hele wereld die in hun eigen land vervolgd, onderdrukt werden of eruit verdreven en die nu als banneling in Nederland wonen.

Toch wil ik het graag optimistisch houden en daar is ook voldoende aanleiding voor. Pal aan de poorten van het verloren paradijs begint immers het pad naar het beloofde land. En het is de reis daar naartoe die er toe doet en gedurende welke de mens opnieuw allerlei beproevingen moet doorstaan om uiteindelijk hopelijk zichzelf te vinden, te overstijgen en steeds opnieuw uit te vinden.

Misschien is dat wel de essentie van wat we zijn kwijtgeraakt door de nieuwsgierigheid van Eva; we hebben een overzichtelijke liefelijke wereld moeten inruilen voor een doolhof.
Er zijn heel veel mensen en instituties die dat doolhof in de loop der eeuwen hebben voorzien van wegwijzers richting hun opvatting van het beloofde land. En morgen zullen het weer andere doen. Veelal zijn ze blijven steken precies op dat punt waar mijn dochter zich nu bevindt.

Alleen de kunstenaar heeft het zoeken zelf tot doel verheven. Ik heb het dan niet over landen of plaatsen en Gregory Kohelet kan dat weten. Gregory is letterlijk vanuit de voormalige Sowjetunie gereisd naar “het beloofde land” Israel, en heeft daar gewoond. Maar hij heeft daar niet gevonden waar hij naar op zoek was. Ik heb me laten vertellen, dat hij in zijn geboorteland vooral als jood werd gezien, in Israel als Rus, en dat hij pas in Nederland uiteindelijk zijn identiteit gevonden heeft als kunstenaar. In zijn zoektocht heeft hij letterlijk over grenzen moeten stappen, vaak door de zure appel moeten bijten op weg naar het herscheppen van het verloren paradijs. Dit in beweging zijn, ‘onderweg naar’ , het transformatieproces, daar zien we hier in zijn werk verschillende prachtige voorbeelden van.

En op sommige vang je ook een glimp op van de tuin van Eden. En die associatie bracht Herman Divendal waarschijnlijk op het idee mij te vragen deze tentoonstelling te openen. En terecht want ter is een heel duidelijke link met het thema van deze tentoonstelling. Mijn voorgangers zijn meer dan 300 jaar geleden begonnen mooie en exotische planten te verzamelen uit de hele wereld. Toen getuigden zij van een weelderige schoonheid en overvloed elders. Toen was al dit voorbehouden aan de wetenschappers. Nu kan iedereen in de Hortus genieten van de schoonheid van het wereldwijde plantenrijk en kennis opdoen, bijvoorbeeld over de evolutie. Maar er is een laag bij gekomen, want steeds meer planten zijn in hun natuurlijke habitat met uitsterven bedreigd, en dus zijn ook wij geëngageerd geraakt in de strijd om het paradijs.

Dames en heren, ik kan me onmogelijk een kunstkenner noemen, maar dat is de vrijheid van het publiek, onbevangen of juist bevooroordeeld te kijken, te genieten en te vinden wat je wilt vinden. Zo herkende ik in een van de schilderijen van Adil Elsanousi een man met een staf, die mij op de opening van dit verhaal bracht, of misschien was het omgekeerd.
Adil komt oorspronkelijk uit Soedan. Een land waar men vanwege armoede of vanwege dogma’s weinig behoefte had aan kunst.
Ik kan niet anders dan in de schilderijen van Adil de kunstenaar herkennen die te midden van de scherven van wat hem lief is zijn ideaal aan het infuus heeft weten te houden en uiteindelijk erin slaagt zijn feest te vieren: de pure schoonheid, de verbeelding aan de macht in merendeels gloedvolle tinten en een uitdagende mengeling van Afrikaanse en westerse symboliek.

Vergelijk ik de werken van beide kunstenaars dan zie ik heel veel verschillen qua stijl, techniek, kleuren, abstractie etc, maar ook een overeenkomst, … er spreekt een moraal uit, een krachtig appél om te blijven zoeken naar het beloofde land.

Niet omdat ze vluchteling zijn maar kunstenaars weten ze dat het beloofde land, als eindpunt, niet bestaat. Het beloofde land zelf is een mythe. Maar laten we dat geheim houden.

Dames en heren ik verklaar het verloren paradijs voor geopend.

Lena Euwens

Adil Elsanousi op de opening (bron)

Tagged with: Adil Elsanousi, AIDA (Association Internationale des Défence des Artistes), Dhia Azzawi, Diversity & Art (begeleidende teksten exposities), Floris Schreve, Maison d'Egypte, NKA: Journal of Contemporary African Art, Rashid Diab, Salah Hassan (hoogleraar), Sudan

leave a comment

Older Posts »

	Corinne op Neo-Nazi elements sold as…
	wordclaas op De culturen en de geschiedenis…
	Vitale vrouwen : Isr… op Drie tot nadenken stemmende ar…
	Floris Schreve op Putins hetze tegen homose…
	Caesar Lion Cachet op Putins hetze tegen homose…
	Floris Schreve op Putins hetze tegen homose…
	Caesar Lion Cachet op Putins hetze tegen homose…
	Floris Schreve op Van Eurabië tot de Ondergang v…
	Floris Schreve op Van Eurabië tot de Ondergang v…
	mnb0 op Van Eurabië tot de Ondergang v…
	The Balkans Chronicl… op Meedeinen op het ‘gezonde volk…
	Floris Schreve op Putins hetze tegen homose…
	The Balkans Chronicl… op Putins hetze tegen homose…
	‘Ik voelde iet… op Géén sprake van rassenleer in…
	Arie Brand op Een repliek aan Ratna Pelle, b…

قاسم الساعدي و فرهاد فروتنیان

My Beautiful Enemy – دشمن زیبای من – عدوي الجميل

Dit delen:

الفن المعاصر في العالم العربي وإيران

Handout lecture ‘Modern and Contemporary art of the Arab World’

محاضرة الفن الحديث والمعاصر في العالم العربي

Dit delen:

محاضرة الفن الحديث والمعاصر في العالم العربي

Lezing moderne en hedendaagse kunst uit de Arabische wereld

Dit delen:

قاسم الساعدي

Qassim Alsaedy – ‘Shortly after the War’

VERLENGD TOT ZATERDAG 4 JUNI

قاسم الساعدي

April 22-Qassim Alsaedy “Shortly after the War” May 28

Dit delen:

Dit delen:

Dit delen:

Dit delen:

Ziad Haider زيــــــــاد حيـــــــدر

زيــــــــاد حيـــــــدر

Dit delen:

Hoshyar Saeed Rasheed هوشيار رشيد

Dit delen:

Dit delen:

Pagina’s

Blog Stats (vanaf 17 maart 2010)

Populaire berichten

Meest recente berichten

Categorieën

alle kunstenaars die op dit blog ter sprake zijn gekomen of om wat voor reden dan ook worden genoemd, aangevuld met kunstenaars die ik ken of die ik interessant vind (van grote namen tot onbekend)

artikelen, uitzendingen en andere bijdragen over hedendaagse kunstenaars uit de Arabische wereld

Diversity & Art (archief)

hedendaagse kunst en cultuur uit de niet-westerse wereld in Nederland en internationaal

Irak (cultuur, geschiedenis, politiek)

kunstinstellingen, manifestaties, tijdschriften, musea en galleries voor hedendaagse kunst uit het Midden Oosten

Midden Oosten conflict

multiculturalisme en 'islamdebat' van Nederland tot internationaal (de pro's, de contra's en alles wat daar tussen in zit)

My other blogs

niet-westerse kunst

nieuwe ontwikkelingen en initiatieven voor democratisering in de Arabische wereld en het Midden Oosten

Omstreden teksten van Rudolf Steiner die hier besproken zijn online

polemiek antroposofie en racisme

primaire bronnen en teksten die van belang zijn voor diverse regimes of bewegingen in het Midden Oosten

sites mbt homoseksualiteit, van emancipatie, belangenorganisaties tot ongecompliceerd uitgaan, die mijn sympathie/instemming/ voorkeur hebben

weblogs, sites media, radio- en televisieuitzendingen, documentaires of ander materiaal gerelateerd aan onderwerpen die op dit blog ter sprake komen

wordpress blogroll

Archief

Email Subscription

Recente reacties

stats

Zomaar wat zaken waar ik over schrijf